مجله ارگونومی

مقدمه: اشتیاق شغلی حالتی پایدار و مثبت ذهنی است که مرتبط با کار است و نقطه مقابله فرسودگی شغلی است. پژوهش حاضر با هدف تعیین سهم جهت گیری هدف، حمایت سازمانی ادراک شده و پنج عامل بزرگ شخصیت در پیش بینی اشتیاق شغلی انجام شد.

روش کار: پژوهش حاضر توصیفی از نوع همبستگی بود. جامعه پژوهش شامل معلمان زن در شهرستان شهرکرد بود که در سال تحصیلی ۹۴-۱۳۹۳ در دوره متوسطه مشغول به تدریس بودند. حجم نمونه با توجه به جدول مورگان ۲۳۰ نفر برآورد گردید که از طریق نمونه گیری خوشه‌ای انتخاب شدند. جهت گردآوری داده‌ها از پرسشنامه‌های جهت گیری هدف وندول، حمایت سازمانی ادراک شده ایزنبرگر و همکاران، پنج عامل شخصیت مک کری و کاستا و اشتیاق شغلی شوفلی و بکر استفاده شد.

یافته‌ها: جهت تحلیل داده‌ها از رگرسیون به روش گام به گام استفاده شد. رگرسیون انجام شده در پنج گام نشان داد که دو مؤلفه جهت گیری هدف (جهت گیری هدف برای تأیید عملکرد و جهت گیری هدف برای رسیدن به هدف)، دو مؤلفه شخصیت (باز بودن به تجربه و روان رنجوری) و حمایت سازمانی ادراک شده سهم معناداری در پیش بینی اشتیاق شغلی دارند.

نتیجه گیری: پژوهش حاضر نشان داد مؤلفه‌های متفاوت شخصیتی، جهت گیری هدف و نیز حمایت سازمانی ادراک شده می‌توانند اشتیاق شغلی را پیش بینی کنند. این یافته‌ها مورد بحث قرار گرفتند.

مقدمه: در کشورهای مختلف دنیا؛ درصد قابل توجهی از کارکنان هر سازمان، گرفتار فرسودگی شغلی می‌شوند. پر واضح است که پیشگیری از وقوع فرسودگی شغلی، در ارتقاء بهداشت روانی افراد و در نتیجه ارتقاء کیفیت ارائه خدمات نقش بسزایی دارد. یکی از مباحثی که می‌تواند در کاهش فرسودگی زودرس مفید واقع شود به کارگیری دانش ارگونومی جامع (ارگونومی خرد و کلان) است. هدف اصلی این مطالعه بررسی ارتباط برخی از متغیرهایی مطرح در مبحث ارگونومی جامع با فرسودگی شغلی می‌باشد.

روش‌کار: این مطالعه کاربردی بوده و جامعه آماری آن یکی از بیمارستان‌های شهر یزد، شامل بخش‌های مختلف با ۵۰۶ نفر پرسنل می‌باشد. حجم نمونه بر اساس جدول مورگان برابر با ۲۱۶ نفر تعیین شد. جمع‌آوری داده‌های آماری از طریق پرسش‌نامه‌های مختلف و با روش تصادفی مطبق انجام گرفت.

یافته‌ها: نتایج مطالعه نشان می‌دهد که فرسودگی شغلی کارکنان در حد متوسط و حمایت سازمانی ادراک شده توسط کارکنان کمتر از حد متوسط است و بین فرسودگی شغلی با متغیرهای مطرح در ارگونومی جامع رابطه منفی و معنادار وجود دارد. ضمناً نتایج مطالعات نشان می‌دهد که متغیرهای دموگرافیک بر فرسودگی شغلی کارکنان مؤثر است.

نتیجه‌گیری: در این مطالعه ضمن بررسی سطح فرسودگی شغلی، حمایت سازمانی، عدالت سازمانی و شرایط فیزیکی محیط؛ میزان کاهش فرسودگی شغلی در برابر بهبود شرایط ارگونومیکی خرد و کلان ارزیابی شد. نتایج بدست آمده در این مطالعه با نتایج مطالعات محققین مختلف مطابقت دارد. در پایان مطالعه بر اساس نتایج تحقیق، چند پیشنهاد عملیاتی و پژوهشی به منظور کاهش فرسودگی شغلی ارائه گردید.

زمینه و هدف: پدیده تعارض کار-خانواده برای افراد و سازمان‌­ها حائز اهمیت است، زیرا این تعارض در سازمان­‌ها پیامدهای مهمی مانند فرسودگی شغلی، فرسودگی عاطفی، کاهش عملکرد شغلی و کاهش بهزیستی فرد را به دنبال دارد. بر همین اساس هدف پژوهش حاضر، بررسی تاثیر تعارض کار- خانواده بر فرسودگی عاطفی معلمان شهر قم با نقش تعدیل‌کنندگی حمایت سازمانی ادراک شده بود.

روش: نوع تحقیق، از نوع الگوسازی معادلات ساختاری و جامعه آماری شامل کلیه معلمان شهر قم به تعداد ۳۸۶۴ نفر بود که از طریق فرمول کوکران و به روش نمونه‌گیری تصادفی طبقه‌ای، ۳۹۰ نفر به عنوان نمونه انتخاب شدند. در این پژوهش از سه پرسشنامه تعارض کار- خانواده، فرسودگی عاطفی و حمایت سازمانی ادراک شده، برای گردآوری داده‌ها استفاده شد. تحلیل داده‌های پژوهش از طریق نرم‌افزارهای آماری SPSS نسخه ۲۶ و اسمارت Pls در سطوح توصیفی (فراوانی، درصد، میانگین، انحراف معیار، کجی و کشیدگی)  و استنباطی (مدل معادلات ساختاری) انجام شد.

یافته‌ها: ضریب مسیر متغیرها نشان داد تعارض کار- خانواده روی فرسودگی عاطفی (۶۲۵/۰=Beta، ۴۵/۱۹=t، ۰۰۰/۰=P) تأثیر مثبت و معنادار و حمایت سازمانی ادراک شده روی فرسودگی عاطفی (۱۲۷/۰-=Beta، ۹۷/۲=t، ۰۰۴/۰=P) تأثیر منفی و معنادار دارد و نقش تعدیل‌کنندگی حمایت سازمانی تأیید شد.

نتیجه‌گیری: نتایج نشان داد حمایت سازمانی می‌تواند در رابطه بین تعارض کار- خانواده و فرسودگی نقش تعدیل‌کننده داشته باشد. بنابراین هر چه فرد و شرایط محیطی او بتوانند تعارض کار-خانواده را کنترل نمایند و فرد از سازمان، حمایت بیشتری را ادراک نماید، فرسودگی عاطفی فرد کاهش می‌یابد.