مجله ارگونومی

مقدمه: رانندگی یک فعالیت پیچیده است که نیازمند سطوح بالایی از فرایندهای شناختی و حرکتی است. از طرفی فعالیت‌های ثانویه غیردیداری جزء فعالیت‌هایی هستند که بواسطه درگیری‌های شناختی و توجه تقسیم شده، ممکن است عملکرد رانندگی را تحت الشعاع قرار دهند. همچنین محدودیت‌های شناختی مرتبط با افزایش سن، چالش‌های بیشتری را در عملکرد رانندگان سالمند ایجاد می‌کند. این موضوع زمانی اهمیت بیشتری می‌یابد که شاهد افزایش قابل توجه رانندگان سالمند هستیم.

روش‌کار: به منظور بررسی تأثیر فعالیت ثانویه شناختی بر عملکرد رانندگی افراد، دو آزمون جاده‌ای (با و بدون ارائه فعالیت ثانویه شناختی گوش دادن به یک مکالمه ضبط شده) انجام شد. ۳۲ مرد با حداقل سن ۶۵ سال (۴۳/۵ = SD، ۲۶/۷ = M)، در آزمون‌ها شرکت کردند و متغیرهایی مانند سرعت متوسط رانندگی، مدت زمان رانندگی در محدوده خطر، تعداد سبقت‌ها و تعداد انحرافات جانبی از طریق سیستم رادار و دوربین فیلم برداری اندازه‌گیری شد. اطلاعات بدست آمده بعد از بررسی نرمال بودن توزیع داده‌ها، از طریق آنالیز تی تست جفت شده (paired t-test) و ضریب همبستگی پیرسون مورد بررسی قرار گرفت.

یافته‌ها: سرعت (P = ۰/۰۲)، مدت زمان رانندگی در محدود خطر (P = ۰/۰۱۸) و تعداد سبقت (P<۰/۰۰۱) افراد زمانی که درگیر رانندگی دو- وظیفه‌ای بودند، نسبت به رانندگی در شرایط عادی به طور معنی‌داری کاهش یافت. از طرفی میانگین تعداد انحرافات جانبی خودرو افزایش یافت (P<۰/۰۰۱).

نتیجه گیری: با وجود اینکه فعالیت ثانویه شناختی عملکرد رانندگان را تحت تأثیر قرار می‌دهد، رانندگان سالمند به منظور کاهش خطرات رانندگی، از استراتژی‌های جبرانی استفاده می‌کنند.

مقدمه: مطالعات اندکی جهت بررسی اثر روشنایی بر عملکردهای شناختی افراد صورت گرفته است. اما این مطالعات نتوانسته اند به نتیجه ای روشن و قطعی در این زمینه دست یابند. پژوهش حاضر به بررسی عملکردهای شناختی دانشجویان در مواجهه با سطوح مختلف روشنایی در شرایط آزمایشگاهی پرداخته است.

روش کار: در این مطالعه  تجربی ۳۳ آزمودنی در محدوده سنی ۲۶-۱۹ سال به انجام آزمون های شناختی پرداختند. افراد درحین انجام آزمون نرم افزاری عملکرد پیوسته که درصد توجه افراد را می سنجد و دستگاه سنجش زمان واکنش که زمان واکنش افراد را اندازه می گیرد، در معرض مواجهه با سه سطح روشنایی معادل ۲۰۰، ۵۰۰ و۱۵۰۰ لوکس قرار گرفتند.

یافته ها: نتایج نشان داد که بیشترین درصد توجه افراد در روشنایی ۱۵۰۰ لوکس (۷۵/۹۹%) وکمترین درصد توجه در روشنایی۵۰۰ لوکس (۳۶/۹۹%) بود. تحلیل های آماری نشان داد که اختلاف درصد توجه در سطوح مختلف روشنایی معنی دار است (۰۰۴/۰ =P). همچنین نتایج حاصل از آنالیز داده ها نشان داد که افزایش شدت روشنایی قادر به ایجاد تغییر معنی دار در میانگین زمان پاسخ (۰۵/۰>P) پاسخ صحیح (۰۰۴/=P) خطای ارائه پاسخ (۰۰۱/۰=P) پاسخ حذف (۰۱۷/۰=P) می باشد. با افزایش شدت روشنایی زمان واکنش افراد کاهش یافته است. زمان واکنش در تمام سطوح روشنایی اختلاف معنی دار دارد (۰۵/۰>P).

نتیجه گیری: نتایج مطالعه حاضر نشان داد که افزایش شدت روشنایی باعث افزایش درصد توجه و کاهش زمان واکنش در افراد شده است. بنابراین ضروریست عامل سطوح مختلف روشنایی در طراحی پست های کاری که مستلزم استفاده از توجه و یا زمان واکنش می باشند را مدنظر قرار داد.