مجله ارگونومی

---

مقدمه: یکی از عمـده تــرین مشـکلات در بیمارستـان که منجـر به شیـوع بالای اختلالات اسکلتی-عضلانی در بین کارکنان آن می شود مربـوط به فعالیتـهای حمـل و جابــجایی بیـماران است. این تحقیق به منظور کاهش اختلالات اسکلتی- عضلانی با استفاده از مداخله آموزشی ارگونومیکی در کارکنان بیمارستان علیمرادیان نهاوند انجام گرفت.

مواد و روش­ها: این تحقیق در چهار بخش بیمارستان ۱۶۰ تخت خوابـی علیمـرادیـان نهـاونـد انجـام گرفت. روش گردآوری اطلاعات، پرسشنامه نوردیک و آنالیز با نرم افزار SPSS بود. این پرسشنامه برای ۴۶ نفر از کارکنان چهار بخش که بیشترین شکایـت را از ناراحتی های اسکلتی-عضلانی داشتند قبل و بعد از مداخله آموزشی تکمیـل شد. کلاس های آموزشی در زمینه پیشگیری از اختلالات اسکلتی-عضلانی مرتبط با کار، روش های صحیح حمل بیمار و نرمش هایی برای پیشگیری از کمردرد برای گروه هدف برگزار گردید.

یافته­ ها: از اهم نتایج می توان به بالا بودن شیوع اختلالات اسکلتی-عضلانی در بین کارکنان به خصوص اختلالات کمر، شانه، مچ و غیره اشاره کرد که کمر درد بیشترین شیوع را در بین کارکنان داشت. مداخله آموزشی به تنهایی تاثیری چندانی در کاهش اختلالات اسکلتی- عضلانی کارکنان بیمارستان نداشت(۰۵/۰>p).

نتیجه­ گیری: در حال حاضر در بخش بهداشـت و درمان با توجـه به افزایــش سطـح کاربـردهای بهداشتـی و درمانی نیاز به مداخله ارگونومیـکی در طراحی محیط، ابزار و تجهیزات همزمان با مداخله آموزشی وجود دارد.

Normal ۰ false false false EN-US X-NONE FA

---

مقدمه: استرس شغلی بر قصد تغییر شغل افراد در سازمان تأثیر دارد. اطلاعات ناچیزی در مورد ابعاد استرس شغلی و ارتباط آن با قصد تغییر شغل در پرستاران ایرانی در دسترس است. این پژوهش با هدف بررسی ابعاد استرس شغلی و ارتباط آن با قصد تغییر شغل در پرستاران انجام شده است.

مواد و روش­ها: در این مطالعه مقطعی، ۳۸۵ نفر از پرستاران بیمارستانهای دانشگاه علوم پزشکی شیراز که به روش نمونه گیری تصادفی سیستماتیک انتخاب شدند، شرکت نمودند. نسخه‎ فارسی پرسشنامه محتوای شغلی و پرسشنامه دموگرافیک برای جمع‎ آوری داده ‎ها استفاده شد. برای تحلیل داده ‏ها از آمار توصیفی و آزمون Mann-Whitney U توسط نرم ‏افزار SPSS نسخه ۵/۱۱ استفاده شد.

یافته­ ها: میانگین (انحراف استاندارد) ابعاد آزادی تصمیم گیری (۵۰/۶) ۱۵/۵۸، نیازهای روانشناختی (۱۴/۵) ۱۹/۳۸، حمایت اجتماعی (۶۷/۳) ۶۷/۲۲، نیازهای فیزیکی (۵۸/۲) ۰۳/۱۶ و عدم امنیت شغلی (۸۵/۳) ۷۴/۷ بدست آمد. ابعاد آزادی تصمیم گیری و حمایت اجتماعی در پرستاران مورد مطالعه در سطح پایین و ابعاد نیازهای روانشناختی، نیازهای فیزیکی و عدم امنیت شغلی پرستاران مورد مطالعه در سطح بالا قرار داشتند. براساس نتایج بدست آمده، ۴/۵۶ درصد افراد مورد مطالعه قصد تغییر شغل خود را داشتند. میانگین امتیاز تمامی ابعاد استرس شغلی با قصد تغییر شغل دارای ارتباط آماری معناداری بودند.

نتیجه ­گیری: در اغلب پرستاران سطح استرس شغلی بالا بدست آمد و اکثر آنها قصد تغییر شغل داشتند. هرگونه برنامه مداخله ‏ای جهت به حداقل رساندن قصد تغییر شغل در پرستاران مورد مطالعه میبایست بر کاهش عدم امنیت شغلی و نیازهای فیزیکی شغل و نیز افزایش آزادی تصمیم گیری و حمایت اجتماعی متمرکز شود.

Normal ۰ false false false EN-US X-NONE FA

---

Normal ۰ false false false EN-US X-NONE AR-SA MicrosoftInternetExplorer۴

مقدمه: آسیب‏های اسکلتی- عضلانی یکی از عوامل شایع آسیب‏های شغلی و ناتوانی در کشورهای صنعتی و در حال توسعه می‏باشد. روش RULA یکی از بهترین روش‏های ارزیابی پوسچر برای ارزیابی اندام‏های فوقانی است. هدف مطالعه حاضر بررسی پوسچرهای کاری به روش RULA و انجام مداخلات ارگونومیکی در واحد کنترل کیفیت یک شرکت تولیدی شیشه بود.

مواد و روش­ها: این مطالعه از نوع مداخله‏ای می‏باشد که در ایستگاه‏های کاری آینه کنترل یک شرکت تولیدی شیشه انجام گرفت؛ به منظور ارزیابی پوسچر کارگران قبل و بعد از مداخله، از روش RULA استفاده شد. پس از تجزیه و تحلیل داده‏ها، اقدامات اصلاحی مهندسی پیشنهاد و در تمام ایستگاه‏ها اجرا گردید.

یافته­ ها: نتایج حاصل از این مطالعه نشان داد که ۴۰% شاغلین دارای امتیاز نهایی ۶، ۴۰% دارای امتیاز نهایی ۷ و ۲۰% دارای امتیاز نهایی ۵ می‏باشند. بنابراین ۶۰% ایستگاه‏های دارای سطح اقدام اصلاحی ۳ (به معنی مطالعه فزون‏تر و مداخله ارگونومیک در آینده‎ای نزدیک) و ۴۰% دارای سطح اقدام اصلاحی ۴ (به معنی مطالعه فزون‏تر و مداخله ارگونومیکی فوری) بودند. پس از مداخله ۲۰% ایستگاههای کاری دارای سطح اقدام اصلاحی ۳ و ۸۰% دارای سطح اقدام اصلاحی ۲ بودند.

نتیجه ­گیری: به منظور پیشگیری از اختلالات اسکلتی- عضلانی و افزایش بازده کاری و ارتقاء سلامت نیروی کار، با تعامل مثبت تیم تحقیق و همکاری شایان توجه مدیریت شرکت، مداخله مهندسی در کلیه ایستگاه‏های مورد مطالعه، طراحی و اجرا شد و سطح ریسک بطور اثربخشی کاهش یافت.

---

مقدمه: اختلالات اسکلتی عضلانی (MSDs) علت اصلی آسیب ها و ناتوانایی های مرتبط با کار در کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه صنعتی هستند. مطالعاتی محدودی وجود دادند که به طور همزمان اثر تعاملی بین ویژگی‌های فردی، شغلی و محیط کار را بر MSDs بررسی کرده باشند. مواد و روش ها: در این مطالعه داده های گردآوری شده از پرسشنامه نوردیک و QEC به منظور بررسی رابطه میان میزان شیوع و شدت MSDs با ویژگی های فردی، کاری و محیط کار با استفاده از یک مدل رگرسیون لجستیک مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج: بیش از نیمی از شرکت کنندگان (۶/۶۱ درصد) اظهار داشتند که در شش ماه گذشته از شکل خاصی از ناراحتی‌های ناشی از MSDs رنج برده‌اند. نتایج نشان داد ریسک فاکتورهایی نظیر استرس در کار، نحوه خوابیدن، کم تحرکی و پوسچر نقش مهمی در شیوع و شدت MSDs داشته اند. بحث: با توجه به یافته های مطالعه، تأثیر یک ریسک فاکتور همواره در تعامل با سایر ریسک فاکتورها بوده و توسط مداخله-گرهای مختلفی تعدیل می‌گردد. برنامه‌های مداخله ای ارگونومی مشارکتی، مداخله ایستگاه کار، مداخله ارگو استرس و مداخله سبک زندگی به منظور کاهش شیوع و شدت MSDs پیشنهاد می شود.

---

مقدمه: با افزایش روزافزون مشاغلی که با رایانه سروکار دارند و رشد اختلالات اسکلتی- عضلانی در بین کاربران ایستگاه‌های پایانه‌های نمایش تصویری، اهمیت ارزیابی و شناسایی ریسک فاکتورهای ارگونومی در محیط کار فزون‌تر شده است. هدف از انجام این پژوهش ارزیابی اختلالات اسکلتی-عضلانی در کاربران اداری پایانه‌های نمایش تصویری بود.

مواد و روش‌ها: در این مطالعه توصیفی-تحلیلی ۷۱ نفر ( ۳۷ زن و ۳۴ مرد) شرکت‌کردند که به روش نمونه‌برداری تصادفی از کارکنان بخش اداری دانشگاه هنر اصفهان انتخاب شده‌بودند. برای ارزیابی میزان شیوع ناراحتی‌های اسکلتی- عضلانی از پرسشنامه ناراحتی‌های اسکلتی-عضلانی کرنل و از روش ارزیابی سریع تنش اداری (ROSA) برای سنجش ریسک فاکتورهای ارگونومی در ایستگاه‌های کار پایانه‌های تصویری استفاده شد.

یافته‌ها: بنابر طبقه‌بندی سطح ریسک نهایی به روش ۱۵) ۲۱% ،ROSA نفر) در سطح ریسک کم (امتیاز کمتر از ۳)، ۴۸% (۳۴ نفر) در ناحیه هشدار (امتیاز بین ۳ تا ۵) و ۳۱% (۲۲ نفر) در ناحیه ضرورت انجام مداخله ارگونومی (امتیاز بیشتر از ۵) قرار داشتند. متغیرهای جنسیت، شاخص توده بدنی، سطح تحصیلات و سابقه‌کار دارای تأثیر معنادار بر امتیاز نهایی ROSA بودند (p<۰,۰۰۱). بین ناراحتی اسکلتی- عضلانی شرکت‌کنندگان با امتیاز نهایی ROSA رابطه معنادار و مثبت وجود داشت (p<۰,۰۰۱) ، r=۰,۸۲۸)

نتیجه‌گیری: با توجه به هدفمندی این روش برای سنجش ریسک فاکتورهای کار با رایانه در محیط‌های اداری و نتایج به‌دست‌آمده می‌توان به عنوان ابزاری مفید برای شناسایی و درجه‌بندی ریسک ارگونومی در محیط‌های اداری امروزی از آن بهره برد.

Normal ۰ false false false EN-US X-NONE AR-SA

---

مقدمه: اختلالات اسکلتی- عضلانی از طبعات شایع ناشی از شرایط نامناسب کار با کامپیوتر است. نظر به عدم اطلاعات مربوط به این اختلالات در دانشجویان کشور و از سویی گستردگی استفاده از کامپیوتر در دانشجویان، مطالعه حاضر به‌منظور بررسی آگاهی دانشجویان از ملاحظات بهداشتی کار با کامپیوتر و وضعیت ابتلای آنان به عوارض اسکلتی-عضلانی اجرا گردید.

مواد و روش‌ها: این مطالعه مقطعی در سال ۱۳۹۱ بین ۴۵۰ نفر از دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی بابل، در سه دانشکده پزشکی، دندانپزشکی و پیراپزشکی اجرا شد. نمونه‌ها به‌صورت آسان انتخاب و اطلاعات به‌کمک پرسشنامه‌ای محقق‌ساخته شامل ۶ سوال باز و ۱۰ سوال بسته جمع‌آوری شد. برای پردازش داده‌ها از آمار توصیفی و آزمون آماری کای دو استفاده شد.

نتایج: میانگین (انحراف معیار) سن دانشجویان (۲,۵ ) ۲۱.۷ سال، ۶۴% مؤنث و ۶۷% در مقطع کارشناسی بودند. ۹۰% دارای کامپیوتر شخصی و ۴۸% روزانه بیش از یک ساعت از کامپیوتر استفاده می‌نمودند. تقریباً ۵۵% از اختلالات اسکلتی-عضلانی شکایت داشته، اما کمتر از ۱۰% با ملاحظات بهداشتی کار با کامپیوتر آشنا بوده اند. آزمون آماری کای دو گویای اختلاف معناداری در ابتلا به عوارض از نظر مدت کار با کامپیوتر بود(p<۰,۰۵) 

نتیجه‌گیری: شکایت حدود نیمی از دانشجویان از اختلالات اسکلتی-عضلانی و از سویی عدم اطلاع اکثر آنان از ملاحظات ارگونومیک گویای امکان افزایش مشکلات در آینده می‌باشد؛ لذا نظر به تمایل اغلب دانشجویان به کسب اطلاعات و نقش تأثیرگذار آنان در اشاعه دانش مربوطه، اجرای برنامه‌های مداخله‌ای از جمله آموزش اصول ارگونومی در کار با کامپیوتر توصیه می‌شود.

Normal ۰ false false false EN-US X-NONE AR-SA

---

مقدمه: کار با پایانه‌های تصویری می‌تواند با شکایات چشمی به‌ویژه خستگی چشمی و علایمی همچون سردرد، اختلال در ادامه کار ‌و اختلالات چشمی مرتبط باشد. هدف مطالعه حاضر، تعیین میزان شیوع خستگی چشمی و ریسک‌فاکتورهای مرتبط با آن در کاربران کامپیوتری دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه در سال ۱۳۹۱ بود.

مواد و روش‌ها‌: این پژوهش توصیفی-تحلیلی در روی ۲۶۰ نفر از کاربران کامپیوتر انجام‌شد. داده‌ها با استفاده از پرسشنامه خستگی چشمی (Visual Fatigue Questionnaire) و پرسشنامه دموگرافیکی و شغلی‌ جمع‌آوری گردید. برای تحلیل داده‌ها از آزمون‌های آماری اسپیرمن، من‌ویتنی و کروسکال-والیس استفاده‌شد.

نتایج: میانگین (انحراف معیار) سنی کاربران (۷,۷۴) ۳۶.۷۴ سال و ساعات روزانه کار با کامپیوتر (۲.۲۸) ۵.۸۵/۵ ساعت بود. نمره خستگی چشمی افراد برابر با (۱.۹۷) ۲.۹۹ بود، به‌طوری‌که ۳۲.۳% کاربران دارای خستگی چشمی شدید بودند. همچنین ۴۵.۴ ، ۲۱.۹، ۳۲.۷و ۴۶.۲درصد کاربران به‌ترتیب دچار استرین چشمی، اختلال دید، اختلال سطح چشم و مشکلات خارج چشمی شدید بودند. با افزایش سن، سابقه کار و ساعات روزانه کار با کامپیوتر، میزان بروز خستگی چشمی و شکایات مرتبط با آن افزایش یافت  (p<۰,۰۵)خستگی چشمی کاربران عینک‌دار بیش از بدون‌عینک (p<۰,۰۰۱) و در موقعیت ۹۰ درجه مانیتور نسبت به پنجره کمتر از دو موقعیت صفر (p=۰,۰۴۱) و ۱۸۰ درجه (p=۰,۰۳۶) بود.

نتیجه‌گیری: شیوع خستگی چشمی در بین کاربران کامپیوتری بسیار بالا بود. با به‌کارگیری اصول ارگونومی از قبیل استراحت‌های منظم و کوتاه‌مدت، نگاه‌کردن به اجسام دور، پلک‌زدن منظم و کاهش خیرگی‌های مستقیم و غیرمستقیم، می‌توان از خستگی بینایی و مشکلات جدی بعدی پیشگیری کرد.

Normal ۰ false false false EN-US X-NONE AR-SA

---

چکیده: زمینه و هدف: با توجه به نقش اساسی میز و نیمکت‌های مناسب در نشستن دانش‌آموزان با پوسچر صحیح و این که میز و نیمکت‌های غیر ارگونومیک باعث پوسچر نامناسب شده و کمردرد، گردن درد، عدم تمرکز و ناراحتی به وجود می‌آورند. این مطالعه به بررسی تطابق ابعاد آنتروپومتری دانش‌آموزان با میز و نیمکت‌های موجود در مدارس ابتدایی شهر همدان می‌پردازد. روش ‌بررسی: در این مطالعه ۶۰۰ نفر از دانش‌آموزان مدارس ابتدایی شهر همدان مورد بررسی قرار گرفتند و علاوه بر قد و وزن آن‌ها ابعاد آنتروپومتری شامل ارتفاع شانه، ارتفاع آرنج، ارتفاع زانو، ارتفاع رکبی، طول باسن- رکبی و پهنای باسن آن‌ها اندازه‌گیری شد. سپس تناسب ابعاد میز و نیمکت موجود در مدارس همدان با اندازه‎های ارگونومیک محاسبه شده، مقایسه شد. یافته‌ها: نتایج نشان داد که ابعاد میز و نیمکت موجود شامل ارتفاع نشستگاه، عمق نشستگاه، ارتفاع تکیه‎گاه، ارتفاع میز، ارتفاع ‌زیرمیز، عرض نشستگاه در تمامی موارد با ابعاد آنتروپومتری دانش‌آموزان تناسب ندارد. این مطالعه نشان داد که با افزایش میزان عمق نشستگاه و کاهش ارتفاع نشستگاه در میز و نیمکت‌های طرح جدید میزان تناسب این میز و نیمکت‌ها نسبت به میز و نیمکت‌های طرح قدیم بهبود نسبی یافته است. نتیجه‌گیری: ابعاد میز و نیمکت‌های موجود در مدارس ابتدایی شهر همدان برای اکثر دانش‌آموزان مناسب نیست و باعث ایجاد پوسچر نامناسب و بروز مشکلات اسکلتی-عضلانی می‌شود.

---

مقدمه: اختلالات اسکلتی عضلانی از شایع‌ترین نوع بیماری‌ها و آسیب‌های شغلی می‌باشد. اهمیت کنترل و کاهش این ناراحتی‌ها به قدری است که بسیاری از کشورها، پیشگیری از ناراحتی‌های اسکلتی عضلانی ناشی از کار را به عنوان یکی از اولویت‌های ملی مورد توجه قرار داده‌اند.

روش کار: این مطالعه توصیفی تحلیلی به صورت مداخله‌ای در یکی از کشتارگاه‌های مرغ انجام گرفت. در ابتدا به منظور تعیین شیوع ناراحتی‌های اسکلتی عضلانی از پرسشنامه کرنل استفاده شد. با مشخص شدن وظایفی که ناراحتی‌های اسکلتی عضلانی در آنها زیاد می‌باشد اقدام به ارزیابی پوسچر گردید و سپس متناسب با سطح ریسک وظایف، اقدامات مهندسی و مدیریتی صورت گرفت. با توجه به اینکه بیشتر وظایف از نوع کار دستی و حمل بار می‌باشد از روش KIM جهت ارزیابی پوسچر در قبل و بعد از مداخلات استفاده شد.

یافته‌ها: نتایج حاصل از پرسشنامه کرنل نشان داد که بالاترین سطح ریسک متعلق به قسمت‌های گردن، شانه، پشت، بازو و کمر می‌باشد. همچنین ارزیابی توسط روش KIM بیشترین سطح ریسک را در وظیفه جعبه‌انداز و بلند کردن یخ با امتیاز سطح ریسک ۴ برآورد نمود که پس از مداخله این امتیاز به ۲ کاهش یافت. میزان بهبود بطور میانگین برای تمام مداخلات در حدود ۳۷/۴۶ درصد بدست آمد. طبق آزمون مک‌نمار نیز تفاوت معنی‌داری بین نتایج قبل و بعد از مداخلات حاصل شد (۰۲۳/۰P=).

نتیجه‌گیری: انجام مداخلات مهندسی و مدیریتی در این مطالعه توانست سطح اقدامات اصلاحی را به مقدار قابل توجهی کاهش داده و سبب بهبود وضعیت کاری کارکنان در قسمت‌های مختلف شرکت گردد.

---

مقدمه: ناراحتی‌های اسکلتی-عضلانی ناشی از کار در کاربران رایانه از شیوع بالایی برخوردار است. هدف این مطالعه ارزیابی ارگونومیک خطر ابتلاء به اختلالات اسکلتی- عضلانی کاربران کامپیوتر و تأثیر ۸ هفته تمرینات اصلاحی بر کاهش دردهای اسکلتی- عضلانی بود.

مواد و روش‌ها: در مرحله اول وضعیت بدنی و ناراحتی‌های اسکلتی-عضلانی ۸۴ نفر از کاربران کامپیوتر ادارات تویسرکان با استفاده از روش  RULAو پرسشنامه نوردیک ارزیابی شد. در مرحله بعدی ۳۰ نفر جهت شرکت تمرینات اصلاحی به دو گروه ۱۵ نفری کنترل و تجربی تقسیم و پس از ۸ هفته مجدد ارزیابی شدند. داده‌ها با استفاده از روش آماری t مستقل و همبسته تجزیه‌وتحلیل شدند.

یافته‌ها: میزان شیوع درد به ترتیب در نواحی گردن، کمر، شانه، ناحیه پشت، مچ دست، آرنج و زانوها درصد بالایی در افراد مورد مطالعه مشاهده شد. در واکاوی پوسچر، ۱/۶۳ و ۶/۵۳ درصد آزمودنی‌ها به ترتیب در اندام‌های چپ و راست در سطوح اقدامی دو، ۲/۳۲ و ۱/۴۴ درصد در سطح اقدامی سه و ۴/۲ درصد نیز در ناحیه راست بدن در سطح چهار قرار داشتند. پس از مداخله برنامه تمرینات اصلاحی، در اندام‌های فوقانی گروه تجربی۳/۳۸ درصد (۰۰۱/۰p=) و در اندام تحتانی ۷/۳۸ درصد کاهش معنی‌دار درد مشاهده شد (۰۰۶/۰=p).

نتیجه‌گیری: این مطالعه نشان داد فراوانی اختلالات به‌ویژه در نواحی گردن، کمر، شانه، پشت و مچ دست در گروه مورد مطالعه بالاست و تمرینات اصلاحی منتخب قادر بود موجب کاهش درد و سطح خطر شود. 

---

 

مقدمه: ترافیک یکی از مشکلات اجتماعی در جوامع امروزی و در شهرهای بزرگ می‌باشد. برای مهار ترافیک، علاوه بر گشایش راه‌ها، نیاز به فرهنگ‌سازی و نیز استفاده از روش‌های هوشمند می‌باشد، بدین سبب سیستم‌های کنترل ترافیک شهری ابداع گردیده است. وظایف اپراتورهای این مراکز برای مدیریت ترافیک، شامل فرآیندهای شناختی گوناگون است. تجزیه و تحلیل کار شناختی (analysis cognitive work) برای تجزیه و تحلیل این سیستم‎های کاری، با هدف بهبود طراحی سیستم، به عنوان یک چارچوب، در این مطالعه معرفی شده است.

روش انجام کار: تجزیه و تحلیل کار شناختی (CWA)، محدودیت‎های سیستم را از طریق پنج فاز شناسایی می‎کند، که در ابتدا با تحلیل قلمرو‎کاری آغاز و بعد از تحلیل وظیفه، تحلیل استراتژی و بررسی همکاری‎ها و سازمان‎های اجتماعی، با شناسایی صلاحیت‎های لازم پرسنل به پایان می‎رسد.

یافته‎ها: نتایج این مطالعه شامل: طرح کلی مراحل اجرای تکنیک CWA، تحلیل قلمرو کاری، نردبان تصمیم، جزئیات مربوط به شاخص‌های سطوح مرتبط، استراتژی‎های موجود،  نقشه جریان اطلاعات (IFM)، نقشه جریان اطلاعات (IFM) برای چارچوب‎بندی تحلیل اجتماعی سازمان، و تجزیه و تحلیل شایستگی شخص، می‎باشد.

بحث و نتیجه‌گیری: نتیجه این پژوهش می‎تواند جهت گزینش و آموزش اپراتورهای مرکز کنترل ترافیک استفاده گردد، چرا که به‎کارگیری تجهیزات مدرن در امر کنترل ترافیک نیازمند پرسنل مجرب و با توانمندی‎های شناختی می‎باشد، در غیر این‎صورت موجب به هدر رفتن سرمایه و انرژی سازمان‎ها خواهد بود. هرچه تصمیمات اپراتور بیشتر وابسته به پردازش اطلاعات باشد، توانایی‎های شناختی اپراتور نیز باید بیشتر باشد. فرآیندهای شناختی کاوش دیداری(visual search)، حل مسئله و زمان‌سنجی از ویژگی‎های شناختی لازم برای تصدی این شغل است.

       

---

 

مقدمه: میزان رضایت و بهره وری کارکنان در صنعت، متاثر از عوامل متنوع به ‌ویژه چگونگی طراحی و تناسب ایستگاه کاری با خصوصیات و ابعاد جسمانی آن‌ها می‌باشد. در این رابطه، صندلی صنعتی بواسطه تأثیر مستقیم بر تناسب بیومکانیکی و آنتروپومتریکی، نقش مهمی را در بهینه سازی تعامل فرد با محیط کاری ایفا می‌نماید. این مطالعه نیز، با هدف ارتقا جایگاه دانش و فناوری ارگونومی در فرایند طراحی این محصول، مورد اجرا قرار گرفت.

مواد و روش ­ها: پژوهش در قالب طراحی و بصورت ترکیبی تعریف شد، که در بخش کمی آن ۱۲ بعد آنتروپومتریک مرتبط با صندلی صنعتی بر روی ۹۰ شرکت‌کننده مورد سنجش قرار گرفته؛ و در بخش کیفی با رویکرد ارگونومی شناختی، ابعاد ذهنی مرتبط با طراحی این محصول مورد ارزیابی قرار گرفت.

یافته‌ها: در مجموع، تنوع وظائف و ایستگاه‌های کاری منجر به بوجود آمدن شرایط و ملزومات جسمانی مختلفی شده که کار را برای متخصصین جهت طراحی یک صندلی صنعتی با کاربرد گسترده در شرایط مختلف تا حدودی دشوار می­نماید. با این وجود، نتایج حاصل از این مطالعه حاکی از موفقیت آمیز بودن جلب مشارکت کارکنان در طراحی محیط کار و رفع مشکلات موجود می‌باشد.

نتیجه ­گیری: داده‌های خام آنتروپومتری دارای توزیع نرمال بوده و بصورت توصیفی جهت تعیین ابعاد صندلی پردازش شدند. از دیدگاه شناختی نیز، تعامل بین پارامترهای شکل و نرمی تکیه‌گاه، و شیب مناسب نشیمنگاه، از جمله عوامل تعیین‌کننده میزان احساس راحتی در هنگام استفاده از صندلی صنعتی تشخیص داده شدند. 

   

---

 

مقدمه :درگیری شغلی به میزان دلبستگی روانی فرد به شغل خود اطلاق می­شود و از دیدگاه ارگونومی، کارکنان با درگیری شغلی بالا به شغلشان اهمیت بیشتری داده و عملکرد مطلوب‌تری دارند. هدف مطالعه حاضر، تعیین میزان درگیری شغلی و ارتباط آن با مشخصات دموگرافیکی معلمان مقطع راهنمایی شهرستان دالاهو (کرمانشاه) بود.

مواد و روش­ها: این مطالعه توصیفی-تحلیلی به ‌صورت مقطعی بر روی ۲۱۱ نفر از معلمان (۱۶۱ مرد و ۵۰ زن) انجام گرفت. داده­ها با استفاده از پرسشنامه درگیری شغلی کانونگو جمع­آوری گردید. داده­ها با آزمون­های آماری اسپیرمن، تی تست مستقل و آنالیز واریانس مورد تجزیه‌ و تحلیل قرار گرفت. سطح معناداری، ۰,۰۵ در نظر گرفته شد.

یافته‌ها: معلمان دارای میانگین سن ۳۲,۲۱ و سابقه کاری ۸.۴۹ سال بودند. ۲۲.۳%، ۵۴.۵% و ۲۳.۲% معلمان به ترتیب سطح درگیری شغلی کم، متوسط و بالا را داشتند. درگیری شغلی افراد متاهل بیشتر از افراد مجرد (p=۰.۰۲۷ ) و افراد بدون شغل دوم، بیشتر از افراد دارای شغل دوم (p=۰,۰۰۶ ) بود. بین سن، جنس، سابقه کار و سطح تحصیلات با میزان درگیری شغلی رابطه معناداری یافت نگردید P>=۰,۰۵

نتیجه­ گیری: به‌ طورکلی سطح درگیری شغلی معلمان کم و متوسط بود. از مهم‌ترین دلایل آن حقوق نسبتاً پایین، دو یا چندشغله بودن و نداشتن جایگاه اجتماعی بالا بود. افزایش حقوق، تسهیلات ویژه مانند وام­های کم ‌بهره و ایجاد شرایط ارتقاء سطح علمی برای معلمین شبیه به اعضای هیئت علمی می­تواند در درگیری شغلی و وابستگی روانی آن‌ها به شغل­شان مؤثر باشد.

---

 

مقدمه: اختلالات اسکلتی- عضلانی یکی از مشکلات رایج در میان کاربران رایانه می­باشد که در طی سالیان دراز مورد توجّه محققین قرارگرفته و راهکارهای متفاوتی از سوی آن­ها برای رفع مشکل پیشنهاد گردیده است. در مطالعه حاضر نیز به بررسی تأثیر آموزش ارگونومی بر کاهش سطح ریسک ابتلا به اختلالات اسکلتی- عضلانی کاربران رایانه پرداخته می‌شود.

مواد و روش­ها: در این مطالعه تعداد ۱۱۰ نفر از کاربران رایانه بخش اداری دانشگاه به‌صورت تصادفی انتخاب به‌طور مساوی به دو گروه مداخله و کنترل تقسیم شدند. افراد گروه مداخله در برنامه آموزشی آشنایی با اصول ارگونومی کار با رایانه شرکت داده شدند. بررسی شیوع دردهای اسکلتی-عضلانی با استفاده از پرسشنامه نوردیک انجام شد و شیوه ارزشیابی RULA برای تعیین سطح ریسک قبل و ۶ ماه بعد از آموزش به کار گرفته شد. داده‌ها با استفاده از آزمون‌های آماری تی مستقل و زوجی مورد تجزیه ‌و تحلیل قرار گرفت.

یافته‌ها: شیوع ناراحتی عمدتاً در اندام‌های کمر (۵۵,۴%) و گردن (۵۴.۵%) گزارش شد و نمره سطح ریسک حدود ۳۱% برای افراد تحت مطالعه قبل از مداخله در محدوده خطر بود. پس از اجرای برنامه آموزشی، به‌طور قابل ملاحظه‌ای در گروه مداخله کاهش یافت (P<۰,۰۵) امّا این تفاوت در گروه کنترل معنادار نبود. 

نتیجه­ گیری: نتایج این مطالعه نشان داد که اجرای برنامه مداخله­ای صحیح می‌تواند سطح مواجهه کارگران به ریسک فاکتورهای ابتلا به اختلالات اسکلتی- عضلانی را کاهش دهد و به‌عنوان یک عامل مکمل برای ارتقاء کارایی اقدامات ارگونومیک در نظر گرفته شود.

---

مقدمه: وجود یک چارچوب مضمونی در حوزه ارگونومی و فاکتورهای انسانی به‌عنوان یک ضرورت تعیین شده است. اگرچه تحلیل محتوا ابزاری مفید در تحلیل روند و توزیع مقالات منتشر شده به شمار می‌رود، تحلیل محتوای مجلات ارگونومی به‌ندرت گزارش شده است. هدف از این مطالعه، تعیین روند محتوای مجله معتبر "Human Factors" از طریق تحلیل محتوای مقاله‌ای اخیر آن طی ده سال گذشته (۲۰۰۵ الی ۲۰۱۴) است.

مواد و روش­ ها: روش تحلیل محتوای مستقیم در این مطالعه بکار رفت. تعداد ۷۴۱ مقاله منتشر شده توسط دو تحلیل‌گر بر حسب کدهای مضمونی دسته‌بندی شد. برای تحلیل محتوا از یک چارچوب مفهومی استفاده گردید. نرم‌افزارهای EXCEL ۲۰۰۷ و SPSS ۱۹ جهت آماده‌سازی و توزیع مضمونی و تحلیل روند مضمون­های منتشر شده استفاده گردید.

یافته‌ها: از میان ۲۰ مضمون استخراج شده، شش مضمون اصلی "بیومکانیک، آنتروپومتری و فیزیولوژی کار"، "طراحی نمایشگرها و کنترل‌ها"، "سیستم‌های حمل و نقل سطحی"، "فرایند شناخت"، "فرایند توجه"، و "فرایندهای احساس، درک و روانی حرکتی" بیش از ۵۰% واریانس مقاله‌های منتشر شده را تبیین می‌کنند. مضمون برجسته (درصد≥۱۰) این مجله، مضمون "بیومکانیک، آنتروپومتری و فیزیولوژی کار" (حدود ۱۲%) است.

نتیجه‌گیری: چارچوب مضمونی و الگوی انتشار استخراج شده در این مطالعه می‌تواند در برنامه‌ریزی آموزشی و تحقیقاتی حوزه فاکتورهای انسانی و ارگونومی دانشگاه‌ها، مراکز تحقیقاتی و سازمان‌های مرتبط به کار رود.

---

 

مقدمه: امروزه ناراحتی‌های اسکلتی-عضلانی در دنیا به علت آسیبی که به نیروی کار و بهره­وری وارد می­سازد از اهمیت فوق­العاده برخوردار است. لذا ضروری است که مطالعات وسیعی برای شناسایی و پیشگیری از بروز این آسیب­ها و کنترل ریسک فاکتورهای ایجادکننده آن‌ها انجام گیرد.

مواد و روش­ ها: این پژوهش با استفاده از یک مدل مداخله ارگونومی به بررسی و بهبود شرایط ارگونومیکی یک کارخانه تولید قطعات یدکی می­پردازد. به‌منظور بررسی­های نمونه­ای از جدول مورگان برای تعیین حجم نمونه استفاده و به روش نمونه­گیری تصادفی ساده تعداد ۴۴ نمونه از ۵۰ نفر کارکنان واحد تولیدی انتخاب شدند. برای شناسایی ریسک فاکتورهای ارگونومیکی از "پرسش­نامه نوردیک" و"نکات بازبینی ارگونومی"استفاده شد. بر اساس مدل نظری مورد استفاده مداخله ارگونومی در دو مرحله انجام گرفت.

یافته‌ها: در مرحله مداخله ارگونومی کلان در قالب کارگاه­ها و کارگروه­های مختلف، هفت هدف و سیزده پیشنهاد ارگونومیکی احصاء و ارائه شد. در مرحله مداخله ارگونومی خرد، بیست مورد ریسک فاکتورهای ارگونومیکی شناسایی و سیزده برنامه و راهکار برای برطرف کردن مشکلات پیشنهاد گردید. یازده مورد از راهکارها با تائید مدیریت ارشد در راستای بهبود شرایط ارگونومیکی و افزایش بهره­وری به مرحله اجرا گذاشته شد.

نتیجه­ گیری: مهم‌ترین نتیجه مداخلات ارگونومی جامع، تغییر در فرهنگ سازمانی است که منافع مستقیم و غیرمستقیم مثل راه‌حل‌های کم‌هزینه یا بدون هزینه برای حل مشکلات، ایجاد یک محیط بهبود مستمر و فعال، افزایش انگیزه کارکنان در مشارکت و نوآوری در حل مشکلات، تمایل بیشتر به تفکر برای ارائه ایده­های جدید، ارتباطات بهتر بین مسئولین و کارکنان، افزایش توانمندی و سطح دانش عمومی شاغلین را به دنبال داشته است. 

 

---

مقدمه: این بررسی با استفاده از داده های انسانی جامعه ی آماری مورد مطالعه و همچنین در نظر گرفتن داده های تن سنجی تحقیقات مشابه، به فرایند طراحی مبلمان از دیدگاه ارگونومی پرداخته تا با رعایت اصول ارگونومیکی و طراحی محصول، شکل و حالت بدن در وضعیت صحیح قرار گیرد و قسمتهایی از بدن که نیاز به تکیه‌گاه دارند، مورد حمایت قرار گیرند.

روش کار: در این تحقیق داده های آنتروپومتریکی۱۵۰ مرد و۱۱۰ زن از ساکنین استان های قزوین و زنجان در محدوده سنی ۳۵-۲۵ سال اندازه گیری گردید. سپس محاسبات لازم انجام و یک نمونه مبل نیز بر اساس ابعاد به دست آمده، جهت ارزیابی کاربران، ساخته شد.

یافته ها: با تجزیه و تحلیل ابعاد اندازه گیری شده همچنین نتایج ارائه شده در تحقیقات داخلی مشابه، با نرم افزار SPSS، و تلفیق آنها با اصول ارگونومیکی، ابعاد بهینه مبل راحتی به همراه کلیه زوایا برای بزرگسالان ایرانی محاسبه و در نهایت با ابعاد مبلمان موجود در بازار مقایسه، همچنین نظر تعدادی از کاربران اخذ گردید.

نتیجه گیری: ارتفاع و عرض نشیمنگاه و ارتفاع پشتی به ترتیب ۳۷، ۵۷ و ۶۲ سانتی متر و زاویه پشتی با سطح نشیمنگاه ۱۰۵ درجه و شیب سطح نشیمنگاه ۵ درجه پیشنهاد می گردد.

---

مقدمه: مشکلات و عوارض ناشی از نامناسب بودن ابعاد میز و صندلی در تغییر شکل تن کودکان یکی از مسائل مورد توجه در سطح جهان است. هدف این مطالعه تعیین مشخصه های آنتروپومتری دانش آموزان ابتدائی در محدوده سنی ۶ تا ۱۲ سال استان مازندران و طراحی میز و صندلی ارگونومی براساس مشخصه های آنتروپومتری این دانش آموزان بود.

روش کار: در این مطالعه کاربردی به صورت مقطعی ۱۸ مشخصه آنتروپومتری تعداد ۲۳۳۶ نفر از دانش آموزان ۶-۱۲ سال در سال های ۱۳۹۳ تا ۱۳۹۴ مورد بررسی قرار گرفت. جهت جمع آوری داده ها از صندلی آنتروپومتری، دوربین و پایه دوربین، و نرم افزار فتوگرافیکال آنتروپومتر استفاده شد. در نهایت، ابعاد طراحی میز و صندلی ارگونومی محاسبه و طراحی شد.

یافته ها: ابعاد آنتروپومتری به صورت میانگین، حداقل، حداکثر، انحراف معیار، میانه و مقدار صدک های ۵/۲ تا ۵/۹۷ برای دانش آموزان بدست آمد. نتایج نشان داد در گروه سنی ۶ تا ۷ و ۷ تا ۸ سال (کلاس اول و دوم) جنسیت اثری بر ارتفاع رکبی نداشت اما سن بر ارتفاع رکبی تاثیر داشت (۰۰۵/۰ > P). در گروه سنی ۸ تا ۹ و ۹ تا ۱۰ سال (کلاس سوم و چهارم) و همچنین گروه سنی ۱۰ تا ۱۱ و ۱۱ تا ۱۲ سال (کلاس پنجم و ششم) مشخص شد که جنسیت و سن هر دو بر روی ارتفاع رکبی اثر داشت (۰۰۵/۰ > P).

نتیجه گیری: اداره بهداشت، ایمنی و محیط زیست (HSE)، شرکت پالایش نفت آبادان، شرکت ملی پالایش و پخش فراورده های نفتی ایران، آبادان، ایران نتایج نشان داد با حذف اثر جنس، به ازای هر سال افزایش سن ۲/۱۶ میلیمتر ارتفاع رکبی افزایش یافت. همچنین مشخص شد که با حذف اثر سن، ارتفاع رکبی برای دختران ۳۹/۲۰ میلیمتر بیشتر از پسران افزایش یافت. یعنی تا قبل از سن بلوغ، میزان افزایش ابعاد آنتروپومتری در دختران بیشتر از پسران بود. با استفاده از ابعاد آنتروپومتری اندازه گیری شده، ابعاد میز و صندلی ارگونومی در سه سایز برای دانش آموزان طراحی گردید.

---

مقدمه: بسیاری از شاغلین در حرفه های مختلف از جمله پرستاران، با برنامه نوبت کاری، مشغول به کار هستند. وجود نوبت کاری مختلف و یا طولانی، می تواند سلامت جسمی و روحی پرستاران را به مخاطره بیندازد. از این رو این پژوهش، با توجه به معیارهای ارگونومی، به طراحی مدلی جهت برنامه نوبت کاری می پردازد تا مشکلات ناشی از چرخش در زمان کار، برای پرستاران، به حداقل رسانده شود.

روش کار: در این پژوهش، کلّ پرستاران (۳۵ نفر) شاغل در بخش اورژانس بیمارستان امام سجّاد(ع) رامسر وارد مطالعه شدند. با پاسخگویی ایشان به پرسشنامه های MEQ (ریتم سیرکادین) و SSI (خصوصیّات فردی و اجتماعی)، اطلاعات حاصل از آنها، تبدیل به مدل شده و از تطبیق آنها با اصول ریتم سیرکادین، مدل مجدّداً مورد بازسازی قرار گرفته است. مدل نهایی توسط نرم افزار گمز (GAMS) اجراگردیده  و در انتها برنامه نوبت کاری با معیارهای ارگونومی پیشنهاد شده است.

یافته ها: برنامه نوبت کاری برای هر پرستار طراحی شد. مقدار تابع هدف ( ^۱۶- e ۱,۱۱۰۲۲۳ = Z) بدست آمده بیانگر این مطلب است که مدل طراحی شده بسیار نزدیک به مدل ایده آل می باشد. در صورت افزودن ۵ نفر به شاغلین فعلی، برنامه پیشنهادی نوبت کاری می تواند با توجه به قوانین و سیاست های بیمارستان، از طرفی کارائی و رضایت پرستاران را بهبود بخشد و از طرف دیگر آثار اختلالات ناشی از نوبت کاری آنان را کاهش دهد.

نتیجه گیری: بیمارستان ها می توانند با اعمال رویکردی علمی در جهت تنظیم برنامه کاری پرستاران، نیروی کاری با انگیزه تر و سالم تر داشته باشند و تعداد نیروی از کار افتاده و میزان بازنشستگی زودرس نیز کاهش یابد.

---

مقدمه: اهمیت طراحی محصولات مختلف بدلایل اقتصادی و همچنین تغییر دیدگاههای کاربران، سیاست گذاریها و نیازهای قانونی در طی سالهای اخیر افزایش چشمگیری داشته است. متناسب با این تغییرات، علم ارگونومی نیز به عنوان یکی از مهمترین علوم تآثیر گذار در زمینه طراحی محصولات از نظر برقراری تناسب بهینه بین کاربر و محصول، رشد و توسعه یافته است. هدف از این مطالعه بررسی مهمترین ملاحظات و رویکردهای مختلف سنتی و جدید ارگونومی در طراحی محصولات و همچنین چالشها و محدودیتهای پیش رو در این زمینه بوده است.

روش کار: جستجوی مقالات از طریق بانک‌های اطلاعاتی و موتورهای جستجو نظیر Ergonomics Abstracts، Pubmed/Medline، Web of Science، Science Direct، Scopus و Google Scholar و کلید واژه‌های طراحی، محصول، ارگونومیک، روش‌های طراحی و رویکردهای طراحی صورت گرفت. جستجو محدود به مقالات انگلیسی زبان با متن کامل و منتشر شده در ژورنالهای Peer Review بین سالهای ۱۹۹۰ تا ۲۰۱۵ بود.

یافته‌ها: مقایسه رویکردهای سنتی و جدید ارگونومی در طراحی محصول نشان می‌دهد که رویکردهای جدید با در نظر گرفتن جنبه‌ها و جزئیات بیشتری از تعامل کاربر-محصول و زمینه کاربرد، به طراحان در انتخاب یک مدل بهینه از محصول کمک می‌کنند. ملاحظات ارگونومیکی در رابطه با طراحی و تولید محصولات نیز شامل جنبه‌های مهندسی، عوامل روانی-اجتماعی و در نظر گرفتن قابلیت‌ها و محدودیت‌های کاربران و محصولات جهت برقراری تناسب بهینه بین کاربر و محصول می‌باشند.

نتیجه گیری: به نظر می‌رسد که در دنیای امروزی دیگر اکتفا به روشهای سنتی به تنهایی نمی‌تواند متضمن موفقیت یک محصول در بازار، بخصوص در مقیاس جهانی و برای طیف وسیعی از کاربران باشد. به عبارت دیگر، لحاظ کردن جنبه‌های مختلف فنی (از نظر تعامل کاربر با محصول) و حقوقی (محیط زیست، توسعه پایدار، صرفه اقتصادی و...) که در رویکردهای جدید ارگونومی مطرح می‌شوند می‌تواند به عنوان راه حل اصلاحی و تکمیلی جهت موفقیت محصولات در بازار و همچنین بهبود کیفیت محصولات از دیدگاه ارگونومیکی مورد توجه قرار گیرند. هرچند که برای رسیدن به این هدف ممکن است متخصصین ارگونومی با چالشهایی مواجه باشند، ولی ارائه ارگونومی با کیفیت و مطابق با اصول علمی و به روز شده توسط ایشان در طراحی محصول می‌تواند به عنوان یک راه حل مؤثر برای غلبه بر این چالشها در نظر گرفته شود.