مجله ارگونومی

---

مقدمه: سه روش OCRA Index، Strain Indexو ACGIH HALبرای ارزیابی ریسک فاکتورهای اختلالات اسکلتی اندام فوقانی پیشنهاد شده‌اند، بررسی همبستگی و سازگاری این سه روش در محیط‌های کار موضوعی حائز اهمیت است. به همین جهت هدف از این مطالعه تعیین میزان همبستگی نتایج روش‌های فوق‌الذکر می‌باشد. مواد و روش‌ها: در این مطالعه توصیفی- تحلیلی، تعداد ۱۵۰ وظیفه شغلی از وظایف کارگران چهار صنعت بررسی قرار گرفته‌اند. برای هر وظیفه ‌به مدت یک چرخه‌ی کامل کاری ویدئویی تهیه شده و طبق دستورالعمل هر روش مورد ارزیابی قرار گرفت. سطح ریسک مواجهه با اختلالات اسکلتی عضلانی با آزمون‌های همبستگی و ضریب توافق کاپا در نرم افزار SPSS ۱۶ و R مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. یافته‌ها: میزان همبستگی نتایج ارزیابی ریسک دست راست و چپ با روش‌های OCRA و SI بترتیب همبستگی قابل قبول (۷۵۱/۰) و (۷۲۶/۰) را نشان می‌دهد. همچنین نتایج ضریب توافق بین روش‌های OCRA و HAL برای دست راست و چپ بترتیب (۵۲۶/۰) و (۵۹۵/۰) بدست آمد. نتیجه‌گیری: یافته‌های این مطالعه نشان داد که هیچ دو روشی با هم توافق کامل ندارند، از دلایل این امر می‌توان به تفاوت در تعداد و نوع متغیرها و میزان تأثیر آنها در امتیاز نهایی روش‌های مورد مطالعه اشاره کرد.

---

 

مقدمه: شاخص کاربردپذیری، عملکرد یک محصول را در زمینه رضایت کاربر و افزایش بهره‌وری مورد ارزیابی قرار می‌دهد. اصول کاربردپذیری عبارتند از؛ اثربخشی، کارآیی، ایمنی، امکانات، آموزش‌پذیری، یادآوردپذیری. هدف اصلی این مطالعه طراحی ابزاری جهـت بـرآورد میزان کاربردپذیری نرم افزارهای تحت وب در زمینه اتوماسیون فرایندهای پژوهشی تعیین شده است.

مواد و روش­ کار: پس از استخراج پرسشنامه اولیه از منابع استاندارد ارزیابی کاربردپذیری، جهت بررسـی شاخص­های روایــی، ســازگاری درونــی و تکرارپذیری، به ترتیب از تکنیک­های تعیین روایـی محتوایی، ضریب آلفای کرونباخ و روش بازآزمایی استفاده شـده است. اهم مراحل انجام کار عبارتند از: تعیین دامنه و ابعاد محتوایی پرسش­ها، تهیـه پیش­نویس پرسشنامه، تعیین اعضای پانل تخصصی، روش انجام، نحوه ثبت و تحلیل داده­های پرسشنامه، تعیــین معیارهــای پــذیرش پرسش­ها، تعیین شاخص روایی محتوایی، پایایی پرسشنامه، تکرارپذیری پرسشنامه.

یافته­ ها: ابزار نهایی بصورت پرسشنامه­ ای ۵۰ سئوالی طراحی شد. همچنین شـاخص روایـی محتـوایی CVI در نهایت برای پرسشنامه مقدار ۰,۷۶۳بدست آمد. نتایج آنالیز پاسخ­های پرسشنامه نهایی نشان داد که پایین­ترین ضریب پایایی مربوط به بخش مدیریت خطاها با مقدار آلفای کرونباخ برابر ۰.۷۴۲ می­باشد. در نهایت نیز میزان شاخص تکرارپذیری پرسشنامه نهایی، با استفاده از روش بازآزمایی، مقدار ۰.۹۹۳ (P<۰,۰۰۱) بدست آمد.

نتیجه­ گیری: پس از طراحی پرسشنامه نهایی با شرایط احراز روایی، پایایی و تکرارپذیری مناسب، می­توان با اطمینان بالا گفت که این ابزار در صورت اعمال بر روی نرم ­افزارهای مربوطه، نتایج مناسبی را در جهت ارتقای کیفیت و کارایی نرم ­افزار و محیط کاربری آن، به دنبال خواهد داشت.

---

مقدمه: اختلالات اسکلتی عضلانی یکی از شایع‌ترین بیماریهای شغلی در محیط‌های صنعتی می‌باشند که به علل مختلفی ایجاد می‌گردند. لذا هدف مطالعه حاضر، ارزیابی ارگونومی با روش شاخص کلیدی (KIM) و انجام مداخلات به منظور کاهش آسیب‌های وارده در قسمت بطری سازی یکی از صنایع شوینده استان قزوین می‌باشد.

روش کار: این مطالعه از نوع مداخله‌ای بوده که بر روی ۲۵ نفر از پرسنل واحد بطری سازی یک صنعت تولید کننده مواد شوینده در سال ۱۳۹۵ انجام شد. جهت جمع آوری داده‌ها از پرسشنامه کرنل و روش ارزیابی شاخص کلیدی KIM قبل و بعد از انجام مداخله ارگونومیکی استفاده شد. تجزیه و تحلیل داده‌ها با آزمون‌های آنالیز توصیفی و تحلیلی با استفاده از نرم افزار SPSS۱۶ انجام شد.

یافته‌ها: نتایج نشان داد که در وظیفه تولید بطری‌ها (با دامنه خطر ۴) با طراحی مجدد دامنه خطر به میزان معنی‌دار کاهش یافت (با دامنه خطر ۲). همچنین نتایج نشان داد در وظیفه تأمین مواد اولیه بطری سازی که از روش حمل دستی بار استفاده می‌شد. (با دامنه خطر ۳) با طراحی مجدد دامنه خطر به مقدار معنی‌دار کاهش یافت. (با دامنه خطر ۱). همچنین نتایج کاهش شیوع اختلالات اسکلتی – عضلانی را در اکثر اندام‌ها نشان داد اما این کاهش تنها در اندام‌های شانه، قسمت فوقانی بازو، قسمت تحتانی پشت، مچ راست و زانو معنا بود.

نتیجه گیری: این مطالعه کاهش معنی‌دار ناراحتی‌های اسکلتی- عضلانی را با طراحی ارگونومیکی ایستگاه کار پس از گذشت ۵ ماه از زمان اجرای مداخلات نشان داد.

---

---