مجله ارگونومی

مقدمه: خستگی ذهنی یکی از علل اصلی حوادث جاده­ای است. بیش از ۳۰ درصد حوادث به علت خواب­آلودگی و خستگی راننده اتفاق می­افتد، لذا شناسایی ابزارها و روش­هایی به منظور تشخیص زود هنگام خستگی و خواب ­آلودگی از اهمیت بسیاری در پیشگیری از حوادث برخورداراست. در این میان استفاده از روش­های بیولوژیکی مانند EEG می­تواند از معتبرترین روش­ها باشد.

مواد و روش­ها: مطالعه حاضر به روش توصیفی-تحلیلی در روی ۱۹ نفر از رانندگان سواری مرد انجام­گردید. به منظور القای بیشتر خستگی از رانندگان خواسته­شد که حداقل ۱۸ ساعت قبل از آزمایش نخوابند و ۱۲ ساعت پیش از آن از خوردن نوشیدنی­های کافیین­دار و مواد محرک خودداری نمایند. وضعیت خواب رانندگان از طریق فرم یادداشت خواب از یک هفته قبل کنترل می­شد. رانندگان می­بایست یک جاده ۱۱۰ کیلومتری را با سرعت ۹۰ کیلومتر در ساعت با حفظ مسیر حرکت طی­کنند. میزان خستگی ذهنی در هر ۱۰ دقیقه با مقیاس خواب­آلودگی کرولینسکا ثبت می­شد. همچنین ارزشیابی ویدیویی از چهره راننده از لحاظ خستگی در هر ۱۰ دقیقه توسط دو نفر از پژوهشگران آموزش­دیده انجام می­شد. در طول رانندگی روی شبیه­ساز، امواج مغزی با ۱۶ کانال ثبت می­شد. پس از فیلترکردن و حذف سیگنال­های مزاحم، توان نسبی و مطلق آلفا در کانال­های مختلف محاسبه گردید. سپس از  آمار توصیفی و ضریب همبستگی اسپیرمن و آزمون تی زوجی برای آزمون همبستگی و مقایسه میانگین­ها در ۱۰ دقیقه ابتدایی و انتهایی رانندگی استفاده شد.

یافته ­ها: این مطالعه نشان­داد که بین میزان خودارزیابی خستگی در ۱۰ دقیقه ابتدایی و انتهایی مسیر اختلاف معنادار وجود داشت(۰۰۱/۰>P). این امر در مورد ارزشیابی ویدیویی نیز صدق می­کرد. میانگین توان مطلق آلفا در ۱۰ دقیقه انتهایی نسبت به ۱۰ دقیقه ابتدایی مسیر افزایش معنادار داشت(۰۰۱/۰>P) ، در حالی­که توان نسبی آلفا در ۱۰ دقیقه انتهایی نسبت به ۱۰ دقیقه ابتدایی مسیر تفاوتی نداشت.

نتیجه­ گیری: خستگی ذهنی راننده یکی از مشکلات بسیار مهم رانندگان از دیدگاه ایمنی جاده به حساب می­آید. این مطالعه حاکی­است که امواج مغزی و بویژه توان مطلق آلفا می­تواند شاخص خوبی برای پیش­بینی زودهنگام خستگی ذهنی راننده باشد.

مقدمه: اختلالات اسکلتی- عضلانی یکی از عوامل شایع آسیب های شغلی و ناتوانی در کشورهای صنعتی و کشورهای در حال توسعه است. این مطالعه با هدف ارزیابی شیوع اختلالات اسکلتی- عضلانی و ارزیابی سطح ریسک ابتلا به این اختلالات در جوشکاران یک صنعت تولید سازه‌های فلزی انجام شده است.

مواد و روش‌ها: این مطالعه توصیفی- تحلیلی به روش سرشماری در روی ۲۴۳ نفر از جوشکاران شاغل در یک صنعت تولید محصولات فلزی انجام شده است. میزان شیوع علائم اختلالات اسکلتی- عضلانی با استفاده از پرسشنامه نوردیک بررسی شد. به منظور ارزیابی خطر ابتلا به اختلالات اسکلتی- عضلانی از روش QEC استفاده شد. آنالیز داده‌ها با استفاده از شاخص‌های آمار مرکزی و آزمون تی و کای دو انجام گرفت.

یافته‌ها: نتایج مطالعه نشان داد که شیوع علایم اختلالات اسکلتی- عضلانی به‌ترتیب در نواحی کمر، تنه و زانو بالاترین میزان را دارد. نتایج ارزیابی به روش QEC نشان داد که در ۶/۶۴ درصد موارد سطح ریسک ابتلا به اختلالات بالا و بسیار بالاست.

مقدمه: موفقیت تحصیلی از جمله اهداف اساسی برنامه های آموزشی و از جملمهم‌ترین نگرانی­ های مسؤولین آموزش و خانواده­ ها می­باشد. تأکید بر کلاس­ های غیر تربیت‌بدنی از سوی مدیران، جهت کسب نمرات بیشتر، منجر به عدم اهمیت واحد تربیت‌بدنی و یا حذف این واحد در مواردی چون کمبود بودجه می­گردد. بیان می­شود فعالیت بدنی، با تأثیر بر ساختار مغز، باعث بهبود عملکرد حافظه و در نهایت موفقیت تحصیلی می­گردد. لذا هدف از این مقاله مروری، بررسی شواهد درباره رابطه بین آمادگی هوازی و موفقیت تحصیلی می­باشد.

مواد و روش ­ها: دسترسی به مقالات با استفاده از بانک‌های اطلاعاتی و موتورهای جستجو مانند ,Google Scholar PubMed و Elsevier و کلیدواژه‌های موفقیت تحصیلی، آمادگی هوازی و حافظه صورت گرفت. بازه زمانی مقالات مورد استفاده، از سال ۱۹۹۸ تا سال ۲۰۱۴ میلادی بود. 

یافته‌ها: عملکرد هیپوکامپ به ­عنوان عاملی مهم در تثبیت اطلاعات حافظه کوتاه­ مدت و بلندمدت، به­ شدت تحت تأثیر نوروترانسمیترها و هورمون­ ها می­ باشد. فعالیت ورزشی با شدتی بالاتر از حد متوسط، تأثیر قدرتمندی بر ترشح و تعدیل هورمون ­ها و نوروترانسمیترها دارد؛ بنابراین به ­طور غیرمستقیم موجب بهبود عملکرد حافظه می­گردد. مطالعات نشان دادند فعالیت ورزشی از طریق افزایش ظرفیت هوازی، تأثیر مثبت بر نمرات دروس مختلف به­ خصوص درس ریاضی داشت.

نتیجه­گیری: آمادگی هوازی به دنبال فعالیت­ های منظم بدنی، نه تنها موجب سلامتی و کاهش عوامل خطرزا و بیماری­ ها می­شود، بلکه با تأثیر بر ساختار مغز، باعث بهبود عملکرد حافظه و در­نهایت موفقیت تحصیلی می­گردد؛ لذا می­ بایست واحد تربیت‌بدنی در مدارس، بیشتر مورد توجه قرار گیرد.

مقدمه: فعالیت ورزشی به‌عنوان یک مداخله بالقوه برای بهبود ترکیب بدن زنان مبتلا به سرطان پستان شناخته شده است. هدف از پژوهش حاضر بررسی تأثیر هشت هفته تمرین هوازی بر برخی شاخص­های پیکر سنجی و آمادگی قلبی ـ تنفسی زنان میان‌سال مبتلا به سرطان پستان بود.

مواد و روش­ها: تعداد ۱۵ زن مبتلا به سرطان پستان با دامنه سنی ۴۰ تا ۶۰ سال به‌صورت نمونه­گیری در دسترس انتخاب و به‌عنوان گروه تجربی در نظر گرفته شدند. برنامه تمرین هوازی به مدت هشت هفته با تواتر سه جلسه در هفته به مدت ۴۰ تا ۶۰ دقیقه و با شدت ۳۰ تا ۶۰ درصد ضربان قلب ذخیره انجام شد. وزن، نمایه توده بدن، دور کمر، دور باسن، نسبت دور کمر به باسن، نسبت دور کمر به قد ایستاده، درصد چربی بدن و حداکثر اکسیژن مصرفی قبل و بعد از هشت هفته اندازه­گیری شد. داده­ها با استفاده از تی همبسته در سطح معنی­داری ۰۵/۰>P آزمایش شدند.

یافته­ها: وزن (۰۰۱/۰=P)، نمایه توده بدن (۰۰۱/۰=P)، دور کمر (۰۰۶/۰=P)، دور باسن (۰۰۱/۰=P)، نسبت دور کمر به قد ایستاده (۰۰۶/۰=P) و درصد چربی بدن (۰۰۱/۰=P) بعد از هشت هفته به‌طور معنی­داری کاهش یافت؛ اما تغییرات نسبت دور کمر به باسن معنی­دار نبود (۲۳۵/۰=P). میانگین حداکثر اکسیژن مصرفی نیز بعد از هشت هفته به‌طور معنی­داری افزایش یافت (۰۰۸/۰=P).

نتیجه­گیری: نتایج نشان داد هشت هفته تمرین هوازی بر برخی شاخص­های پیکر سنجی و آمادگی قلبی ـ تنفسی تأثیر معنی­داری دارد و منجر به بهبود آن‌ها می­شود.

زمینه و هدف: پدیده تعارض کار-خانواده برای افراد و سازمان‌­ها حائز اهمیت است، زیرا این تعارض در سازمان­‌ها پیامدهای مهمی مانند فرسودگی شغلی، فرسودگی عاطفی، کاهش عملکرد شغلی و کاهش بهزیستی فرد را به دنبال دارد. بر همین اساس هدف پژوهش حاضر، بررسی تاثیر تعارض کار- خانواده بر فرسودگی عاطفی معلمان شهر قم با نقش تعدیل‌کنندگی حمایت سازمانی ادراک شده بود.

روش: نوع تحقیق، از نوع الگوسازی معادلات ساختاری و جامعه آماری شامل کلیه معلمان شهر قم به تعداد ۳۸۶۴ نفر بود که از طریق فرمول کوکران و به روش نمونه‌گیری تصادفی طبقه‌ای، ۳۹۰ نفر به عنوان نمونه انتخاب شدند. در این پژوهش از سه پرسشنامه تعارض کار- خانواده، فرسودگی عاطفی و حمایت سازمانی ادراک شده، برای گردآوری داده‌ها استفاده شد. تحلیل داده‌های پژوهش از طریق نرم‌افزارهای آماری SPSS نسخه ۲۶ و اسمارت Pls در سطوح توصیفی (فراوانی، درصد، میانگین، انحراف معیار، کجی و کشیدگی)  و استنباطی (مدل معادلات ساختاری) انجام شد.

یافته‌ها: ضریب مسیر متغیرها نشان داد تعارض کار- خانواده روی فرسودگی عاطفی (۶۲۵/۰=Beta، ۴۵/۱۹=t، ۰۰۰/۰=P) تأثیر مثبت و معنادار و حمایت سازمانی ادراک شده روی فرسودگی عاطفی (۱۲۷/۰-=Beta، ۹۷/۲=t، ۰۰۴/۰=P) تأثیر منفی و معنادار دارد و نقش تعدیل‌کنندگی حمایت سازمانی تأیید شد.

نتیجه‌گیری: نتایج نشان داد حمایت سازمانی می‌تواند در رابطه بین تعارض کار- خانواده و فرسودگی نقش تعدیل‌کننده داشته باشد. بنابراین هر چه فرد و شرایط محیطی او بتوانند تعارض کار-خانواده را کنترل نمایند و فرد از سازمان، حمایت بیشتری را ادراک نماید، فرسودگی عاطفی فرد کاهش می‌یابد.