مجله ارگونومی

---

مقدمه: اختلالات اسکلتی- عضلانی یکی از عوامل شایع آسیب های شغلی و ناتوانی در کشورهای صنعتی و کشورهای در حال توسعه است. این مطالعه با هدف ارزیابی شیوع اختلالات اسکلتی- عضلانی و ارزیابی سطح ریسک ابتلا به این اختلالات در جوشکاران یک صنعت تولید سازه‌های فلزی انجام شده است.

مواد و روش‌ها: این مطالعه توصیفی- تحلیلی به روش سرشماری در روی ۲۴۳ نفر از جوشکاران شاغل در یک صنعت تولید محصولات فلزی انجام شده است. میزان شیوع علائم اختلالات اسکلتی- عضلانی با استفاده از پرسشنامه نوردیک بررسی شد. به منظور ارزیابی خطر ابتلا به اختلالات اسکلتی- عضلانی از روش QEC استفاده شد. آنالیز داده‌ها با استفاده از شاخص‌های آمار مرکزی و آزمون تی و کای دو انجام گرفت.

یافته‌ها: نتایج مطالعه نشان داد که شیوع علایم اختلالات اسکلتی- عضلانی به‌ترتیب در نواحی کمر، تنه و زانو بالاترین میزان را دارد. نتایج ارزیابی به روش QEC نشان داد که در ۶/۶۴ درصد موارد سطح ریسک ابتلا به اختلالات بالا و بسیار بالاست.

نتیجه‌گیری: این مطالعه نشان داد شیوع اختلالات اسکلتی- عضلانی ناشی از کار در بین جوشکاران مورد مطالعه بالا است. بر اساس نتایج به‌دست آمده، عمده ترین مشکل ارگونومیکی در شغل جوشکاری، پوسچر نامطلوب، بلند کردن و حمل دستی بار و خمش و پیچش کمر می باشد. افزون بر این، نتایج این مطالعه نشان داد که روش QEC می تواند برای تعیین ریسک خطر ابتلا به اختلالات اسکلتی عضلانی نتایج قابل اعتمادی را ارایه دهد Normal ۰ false false false EN-US X-NONE AR-SA

---

مقدمه: توسعه روزافزون صنعت منجر به افزایش بروز بیماری های اسکلتی – عضلانی شده است. این اختلالات در اثر فاکتورهایی همچون نوع کار، تکرار کار، شدت و مدت مقدمه: توسعه روزافزون صنعت منجر به افزایش بروز بیماری های اسکلتی – عضلانی شده است. این اختلالات در اثر فاکتورهایی همچون نوع کار، تکرار کار، شدت و مدت زمان انجام کار تشدید می یابد. صنایع غذایی از جمله صنایعی هستند که نوع کار انجام شده در آن در بردارنده حرکات تکراری می‌باشد، این پژوهش با هدف بررسی نقش استرس و سایر عوامل روانی بر اختلالات اسکلتی عضلانی انجام شد. روش بررسی: مطالعه توصیفی‌ـ تحلیلی حاضر به منظور بررسی شیوع اختلالات اسکلتی‌ـ عضلانی در اندام‌های مختلف و عوامل موثر بر آنها در کارگران یکی از صنایع تولیدی مواد غذایی انجام شد. بر اساس نمونه‌گیری تصادفی ساده ۲۱۵ نفر از کارگران با میانگین سنی ۳۹ سال این صنعت مورد بررسی قرار گرفتند. به منظور تعیین شیوع علائم اختلالات اسکلتی‌ـ عضلانی از پرسشنامه نوردیک استفاده گردید، همچنین برای استرس شغلی از پرسش نامه OSIPOW استفاده گردید، سپس داده‌های به دست آمده توسط نرم‌افزارSPSS ۱۶ و پردازش داده ها با کاربرد آماره های توصیفی و ضریب همبستگی پیرسون صورت گرفت. یافته‌ها: نتایج به دست آمده نشان داد که در افراد مورد مطالعه بیشترین شیوع علائم طی ۱۲ ماه گذشته مربوط به ناحیه تحتانی پشت با ۸/۶۹% بوده است. بین استرس و ناراحتی های اسکلتی عضلانی در گردن، شانه، مچ دست، بخش فوقانی پشت بیشتر اندام های بدن رابطه معنی داری یافت گردید(P<۰,۰۰۱). بین استعمال سیگار و قسمت فوقانی پشت(P<۰.۰۰۱)، درد شانه(P=۰.۰۲۳)، درد پا(P=۰.۰۰۸) آزمون آماری معنی دار شد. همچنین بین متوسط ساعت کار در روز و سابقه کاری، خستگی و BMI نیز با علائم اسکلتی عضلانی رابطه معنی دار یافت شد. نتیجه گیری: نتایج به دست آمده در این مطالعه نشان داد که استرس شغلی، سابقه کار، نمایه توده بدن افراد، تعداد ساعات کاری افراد و خستگی یک ریسک فاکتور برای اختلالات اسکلتی عضلانی اندام فوقانی است.

---

مقدمه: مواجهه با گرما یکی عوامل زیان آور محیط های کار است. مواجهه کارگران با دمای بالای محیط موجب بروز استرین حرارتی هستند. هدف از این مطالعه بررسی قابلیت خنک کنندگی جلیقه ایرانی حاوی بسته های ماده تغییر فاز در شرایط گرم و مرطوب خلیج فارس بود. روش کار: مطالعه مداخله ای حاضر بر روی ۶ نفر از دریانوردان بخش موتورخانه یک کشتی نفتکش در تابستان سال ۹۲ انجام گرفت. شاخص نمره استرین گرمایی ، دمای دهانی و فشار خون افراد، در هر دو حالت با و بدون استفاده از جلیقه خنک کننده به مدت دو ساعت، اندازه گیری شد و داده ها با استفاده از آزمون t زوجی مورد تحلیل قرار گرفت.. یافته ها: میانگین دمای دهانی در دقیقه سی ام مواجهه با گرما برابر °C ۲۲/۰±۹۸/۳۶ در وضعیت بدون جلیقه خنک کننده و °C ۲/۰±۶۸/۳۶ در وضعیت با جلیقه خنک کننده بود(۰۳۵/۰p<). و در دقیقه شصتم مواجهه با گرما میانگین دمای دهانی در وضعیت بدون جلیقه خنک کننده برابر °C ۲۵/۰±۰۶/۳۷ در وضعیت با جلیقه خنک کننده برابر و °C ۱۶/۰±۷۸/۳۶ بود(۰۴۲/۰p<) بدست آمد هم چنین شاخص نمره استرین گرمایی بدون استفاده از جلیقه خنک کننده ۰۳ /۳±۷۲/۱۲ و در حالت استفاده از جلیقه خنک کننده ۹/۲±۶۵/۸ بدست امد (۰۳۹/۰p<). ولی اختلاف میانگین فشار خون دیاستول و سیستول در دو حالت با و بدون استفاده از جلیقه خنک کننده معنی داری نبودند (۰۵/۰p> ). نتیجه گیری: یافته های تحقیق نشان داد که جلیقه خنک کننده حاوی بسته های ماده تغییر فاز ایرانی موجب کاهش استرین گرمایی (دمای دهانی و گرمای درک شده ) در شرایط آب و هوایی گرم و مرطوب خلیج فارس می شود.

---

مقدمه: بروز استرس گرمایی یکی از شایع‌ترین مشکلات در محیط‌های کاری و صنایع مختلف می‌باشد. مواجهه کارگران با گرما سبب بروز استرین حرارتی می‌شود. هدف از این مطالعه اعتبارسنجی شاخص استرین ادراکی از طریق ارتباط آن با شاخص استرین فیزیولوژیکی و شاخص دمای تر گوی‌سان در شرایط گرم آزمایشگاهی بود.

مواد و روش­ ها: این مطالعه به‌صورت مقطعی و بر روی ۱۵ نفر مرد در پنج شرایط دمایی مختلف (۳۵و۲۱,۲۴,۲۷,۳۰درجه سانتی‌گراد) در اتاقک شرایط جوی و بر روی تردمیل در سه سطح فعالیت سبک (۲/۴کیلومتربرساعت), متوسط (۴/۸کیلومتربرساعت) و سنگین (۶/۳کیلومتربرساعت) انجام‌گرفت. ضربان قلب و دمای دهانی برای محاسبه شاخص استرین فیزیولوژیکی, و همچنین احساس گرمایی و شدت فعالیت اعمال‌شده ادراکی برای محاسبه شاخص استرین ادراکی اندازه‌گیری شدند. درنهایت با استفاده از آزمون همبستگی پیرسون و آنالیز رگرسیون همبستگی بین شاخص‌های موردنظر مورد تحلیل قرار گرفتند.

یافته ­ها: آزمون همبستگی پیرسون بین شاخص استرین ادراکی با شاخص استرین فیزیولوژیکی همبستگی بالایی(r=۰/۹۴) را نشان داد(p=۰/۰۰۱). بین شاخص استرین ادراکی به ترتیب با دمای دهانی و ضربان قلب نیز همبستگی بالایی(r=۰/۷۸)(r=۰/۹۰)مشاهده شد(p=۰/۰۰۱ )(p=۰/۰۰۱ ). همچنین بین شاخص استرین ادراکی با دمای تر گوی‌سان همبستگی متوسطی(r=۰/۷۱)وجود داشت (p=۰/۰۰۱)ولی بین شاخص استرین ادراکی با شاخص توده بدنی ارتباطی مشاهده نشد (r=۰/۰۰۰۹) (p=۰/۷۹).

نتیجه ­گیری: یافته‌های تحقیق نشان داد در مواقعی که دسترسی به سایر روش‌های ارزیابی استرس گرمایی وجود ندارد می‌توان از شاخص استرین ادراکی در ارزیابی استرین گرمایی استفاده کرد چون‌که همبستگی قابل قبولی با شاخص‌های معتبر استرس گرمایی داشت. 

---

 

مقدمه: در بیماران با اختلال عملکرد مفصل ساکروایلیاک، درد همزمان در مفصل زانو و عضلات مرتبط با آن قابل پیش‌بینی است، با این‌حال، رابطه بین شدت درگیری مفصل زانو به ‌ویژه در ناحیه قدام زانو و شدت اختلال عملکرد مفصل ساکروایلیاک همچنان مورد بررسی و مطالعه است. در مطالعه حاضر به ارزیابی رابطه بین شدت درد کمپارتمان زانو و اختلال عملکرد مفصل ساکروایلیاک پرداخته شد.

مواد و روش­ها: مطالعه مقطعی حاضر بر روی ۱۰۰ بیمار با شکایت درد زانو انجام‌شده بود که به ‌منظور ارزیابی درد خود به کلینیک ارتوپدی مراجعه نموده بودند. شدت درد در زانو از طریق سیستم نمره دهی درد قدامی زانو یا AKPS تعیین و طبقه‌بندی شد. اختلاف متوسط نمره درد در افراد با اختلال عملکرد مفصل ساکروایلیاک و بدون اختلال عملکرد مفصل با آزمون t-test مقایسه و گزارش شد. 

یافته‌ها: میانگین نمره AKPS در بیماران با اختلال عملکرد مفصل سکروایلیاک برابر ۱۲,۱ ± ۳۳,۲ و در گروه فاقد اختلال عملکرد مفصل سکروایلیاک برابر ۱۸.۶ ± ۶۲,۶ بود (P < ۰.۰۰۱ ). شیوع درد زانو در افراد با اختلال عملکرد مفصل ساکروایلیاک ۵۶ درصد و در گروه بدون اختلال عملکرد مفصل ۱۰ درصد بود (P < ۰,۰۰۱).

نتیجه‌گیری: اگرچه نتایج مطالعه دال بر تفاوت معنی‌دار نمره شدت در افراد با اختلال عملکرد مفصل ساکروایلیاک و بدون اختلال عملکرد مفصل بود. بااین‌وجود انجام مطالعه با حجم نمونه بالاتر و بر روی جمعیت بزرگ‌تر با هدف افزایش تعمیم‌پذیری نتایج توصیه می‌گردد.

---

مقدمه: پارافین و آب مواد تغییر فاز شناخته شده‌ای برای کاربرد در جلیقه‌های خنک‌کننده هستند. هدف از انجام این مطالعه طراحی و ساخت جلیقه خنک‌کننده با استفاده از ترکیبات پارافین تجاری و یخ  و سپس تعیین تأثیر آن‌ها بر روی پارامترهای استرین گرمایی تحت شرایط آب و هوایی گرم در اتاقک شرایط جوی بود.

مواد و روش­ها: ابتدا یک جلیقه خنک‌کننده از پارچه پلی‌استر با ۱۷ بسته آلومینیومی طراحی و ساخته شد. هر بسته آلومینیومی با ۷۲ گرم آب و ۶۵ گرم پارافین تهیه‌شده پر شد. سپس ۱۰ نفر از دانشجویان در اتاقک شرایط جوی تحت شرایط گرم (دمای خشک = ^OC۴۰ و رطوبت نسبی = ۴۰%) آزمون را با جلیقه خنک‌کننده و بدون جلیقه خنک‌کننده در دو شدت فعالیت سبک (۸/۲ کیلومتر در ساعت) و متوسط (۸/۴ کیلومتر در ساعت) بر روی تردمیل انجام دادند. در هر مرحله از آزمون، مدت استراحت ۳۰ دقیقه و مدت فعالیت بر روی تردمیل نیز ۳۰ دقیقه بود. در طول انجام آزمون نیز ضربان قلب، دمای دهانی و دمای پوست اندازه‌گیری شد.

یافته‌ها: گرمای نهان پارافین تهیه‌شده   kJ/kg۱۰۸ و پیک نقطه ذوب ^۰C ۳۰ بود. نتایج آنالیز آماری نشان داد که اختلاف میانگین پارامترهای ضربان قلب، دمای دهانی، دمای پوست، میزان تعریق افراد در هنگام فعالیت با جلیقه خنک‌کننده و فعالیت بدون جلیقه خنک‌کننده در هر دو شدت فعالیت معنی‌دار بود (p<۰,۰۵).

نتیجه‌گیری: جلیقه خنک‌کننده محتوی پارافین و یخ می‌تواند استرین حرارتی را از طریق کاهش دادن ضربان قلب، دمای دهانی، دمای پوست و میزان تعریق کاهش دهد.

---

مقدمه: فرسودگی شغلی یکی از عواملی است که سازمان‌ها و کارکنان آن‌ها را به‌گونه‌ای منفی تحت تأثیر قرار می‌دهد. هدف از انجام پژوهش حاضر بررسی استرس شغلی، چهار بعد عدالت سازمانی، ویژگی‌های شخصیتی، شفافیت نقش، گرانباری نقش و احترام سازمانی با فرسودگی شغلی بوده است.

مواد و روش­ ها: جامعه آماری پژوهش، شامل کلیه کارکنان رسمی و شاغل تمام‌وقت سازمان مورد نظر است. کل اعضای جامعه که ۲۰۰ نفر بودند به‌عنوان نمونه انتخاب شدند و در نهایت تعداد ۱۳۸ پرسشنامه قابل‌استفاده گردآوری گردید. ابزارهای اندازه‌گیری متغیرها عبارت بودند از: پرسشنامه گرانباری شغلی اسپکتور و جکس، پرسشنامه فرسودگی شغلی مسلش و جکسون، مقیاس استرس شغلی دیویس، رابینز و مک‌کی، شفافیت نقش ساویر، عدالت سازمانی کالکویت، پرسشنامه شخصیتی NEO-FFI، پرسشنامه احترام سازمانی. تجزیه و تحلیل داده‌ها به‌وسیله نرم‌افزار SPSS-۱۸ روش همبستگی پیرسون و رگرسیون چندگانه انجام شد.

یافته‌ها: نتایج به‌دست‌آمده از تجزیه و تحلیل داده‌ها نشان داد که بین استرس شغلی، عدالت توزیعی، برونگرایی، شفافیت نقش، گرانباری نقش و احترام سازمانی با فرسودگی شغلی رابطه معنادار وجود دارد. همچنین نتایج تحلیل رگرسیون نشان داد که عدالت توزیعی، گرانباری، عدالت رویه‌ای و استرس شغلی بهترین پیش‌بین‌های فرسودگی شغلی هستند و روی‌ هم‌رفته ۴۸ درصد از واریانس فرسودگی شغلی را تبیین می‌کند.

نتیجه‌گیری: با توجه به نتایج پژوهش پیشنهاد می‌شود که برنامه ریزان و سیاست‌گذاران سازمان توجه به متغیرهای دخیل در ایجاد فرسودگی شغلی را در برنامه‌های کاری خود قرار دهند تا بدین‌وسیله از ایجاد فرسودگی شغلی در پرسنل جلوگیری کرده و زمینه برای بهره‌وری بیشتر فراهم گردد.

---

مقدمه: هدف از این مطالعه بررسی تأثیر جلیقه­های خنک‌کننده در حین پوشیدن لباس­های محافظتی شیمیایی- میکروبی-هسته‌ای بر استرین حرارتی و زمان واکنش افراد بوده است.

مواد و روش­ها: این مطالعه بر روی ۱۲ دانشجوی مرد با میانگین سنی ۲±۲۵ و شاخص توده بدنی ۵/۱±۲۳ انجام گرفت. هر یک از دانشجویان به مدت ۲۰ دقیقه در آزمایشگاه شرایط جوی با دمای ۳۵ درجه سانتی‌گراد و رطوبت نسبی ۳۰ درصد بر روی تردمیل با سرعت km/h ۴/۲ فعالیت نمودند. نمره شاخص استرین فیزیولوژیکی، دمای دهانی، تعداد خطا و زمان پاسخ (Reaction time) در پایان هر دو مرحله اندازه‌گیری شدند و با استفاده از نرم‌افزار SPSS نتایج مورد تحلیل قرار گرفت.

یافته‌ها: آزمون Wilcoxon نشان داد که میانگین تفاوت نمره شاخص استرین گرمایی (p=۰,۰۰۲)، دمای دهانی (p=۰,۰۰۲)، زمان پاسخ (p=۰,۰۰۲)، ضربان قلب (p=۰,۰۰۲) و خطا (p=۰,۰۰۳) در دو حالت با و بدون جلیقه خنک‌کننده معنی‌دار بوده است. میانگین شاخص استرین فیزیولوژیکی PSI در حالت بدون جلیقه خنک‌کننده ۸۸۲/۰±۰۳۸/۴ و با جلیقه خنک‌کننده ۴۳۵/۰±۴۲/۱ بود. همچنین میانگین زمان واکنش در حالت بدون جلیقه ۰۹۷۲/۰±۷۶۹/۰ و با جلیقه ۰۹۷۷/۰±۵۳۹/۰ بود.

نتیجه‌گیری: یافته­های مطالعه نشان داد که جلیقه­های خنک‌کننده باعث کاهش استرین فیزیولوژیکی، زمان واکنش و میزان خطای افراد می‌شود.

---

مقدمه: ازآنجاکه کارکنان از مهم‌ترین سرمایه‌های هر سازمان از جمله مراکز آموزش عالی به شمار می‌روند، بررسی و شناسایی عوامل تاثیر-گذار بر عملکرد و تنش شغلی آن‌ها از اهمیت روزافزونی برخوردار است. براین اساس پژوهش حاضر با هدف بررسی رابطه بین پاسخگویی فردی و عملکرد شغلی با آزمون نقش میانجی مهارت‌های سیاسی و تنش شغلی در بین کارکنان دانشگاه شیراز انجام شده است.

روش‌کار: جامعه آماری این پژوهش شامل کلیه کارکنان دانشگاه شیراز که دارای مدرک بالای دیپلم هستند بودند که شامل ۷۲۶ نفر بودند که از میان آنان ۲۴۸ نفر با روش نمونه‌گیری تصادفی طبقه‌ای انتخاب شدند. روش تحقیق توصیفی- همبستگی بود. برای گردآوری اطلاعات از پرسشنامه‌های استاندارد پاسخگویی هاچوارتر و همکاران (۲۰۰۵)، عملکرد شغلی پاترسون (۱۹۹۰)، استرس شغلی هاوس و ریزو (۱۹۷۲) و مهارت سیاسی فریز و همکاران (۲۰۰۵) استفاده شد. روابط بین متغیرهای مکنون و اندازه‌گیری شده در الگوی مفهومی با استفاده از مدل معادلات ساختاری تعیین شدند.

یافته‌ها: نتایج نشان داد که عملکرد شغلی کارکنان تحت تأثیر پاسخگویی فردی قرار دارد و کارکنانی که دارای مهارت سیاسی بودند هست بر پاسخگویی آن‌ها اثر می‌گذارد و اثر معنی‌داری بر عملکرد شغلی آن‌ها خواهد داشت. تنش شغلی نیز رابطه منفی و معنی‌دار بر عملکرد شغلی داشت.

نتیجه‌گیری: بر اساس یافته‌های پژوهش، مهارت سیاسی و تنش شغلی رابطه بین پاسخگویی فردی با عملکرد شغلی را تحت تأثیر قرار می‌دهند. این نتایج بر ضرورت بازشناسی نقش میانجی مهارت سیاسی و تنش شغلی در بررسی رابطه علی پاسخگویی فردی با عملکرد شغلی تأکید می‌کند.

---

مقدمه: مطالعات اندکی جهت بررسی اثر روشنایی بر عملکردهای شناختی افراد صورت گرفته است. اما این مطالعات نتوانسته اند به نتیجه ای روشن و قطعی در این زمینه دست یابند. پژوهش حاضر به بررسی عملکردهای شناختی دانشجویان در مواجهه با سطوح مختلف روشنایی در شرایط آزمایشگاهی پرداخته است.

روش کار: در این مطالعه  تجربی ۳۳ آزمودنی در محدوده سنی ۲۶-۱۹ سال به انجام آزمون های شناختی پرداختند. افراد درحین انجام آزمون نرم افزاری عملکرد پیوسته که درصد توجه افراد را می سنجد و دستگاه سنجش زمان واکنش که زمان واکنش افراد را اندازه می گیرد، در معرض مواجهه با سه سطح روشنایی معادل ۲۰۰، ۵۰۰ و۱۵۰۰ لوکس قرار گرفتند.

یافته ها: نتایج نشان داد که بیشترین درصد توجه افراد در روشنایی ۱۵۰۰ لوکس (۷۵/۹۹%) وکمترین درصد توجه در روشنایی۵۰۰ لوکس (۳۶/۹۹%) بود. تحلیل های آماری نشان داد که اختلاف درصد توجه در سطوح مختلف روشنایی معنی دار است (۰۰۴/۰ =P). همچنین نتایج حاصل از آنالیز داده ها نشان داد که افزایش شدت روشنایی قادر به ایجاد تغییر معنی دار در میانگین زمان پاسخ (۰۵/۰>P) پاسخ صحیح (۰۰۴/=P) خطای ارائه پاسخ (۰۰۱/۰=P) پاسخ حذف (۰۱۷/۰=P) می باشد. با افزایش شدت روشنایی زمان واکنش افراد کاهش یافته است. زمان واکنش در تمام سطوح روشنایی اختلاف معنی دار دارد (۰۵/۰>P).

نتیجه گیری: نتایج مطالعه حاضر نشان داد که افزایش شدت روشنایی باعث افزایش درصد توجه و کاهش زمان واکنش در افراد شده است. بنابراین ضروریست عامل سطوح مختلف روشنایی در طراحی پست های کاری که مستلزم استفاده از توجه و یا زمان واکنش می باشند را مدنظر قرار داد.

---

 

---