مجله ارگونومی

---

مقدمه: تابلوهای ایمنی به عنوان واسطه های تصویری برای انتقال پیام به حساب می آیند و نقش مهمی در کاهش حوادث به ویژه در صنایع پتروشیمی دارند. این تابلوها به شرطی می توانند مؤثر واقع شوند که طراحی آنها منطبق با اصول ارگونومی و بر اساس عوامل انسانی و ویژگی های شناختی طراحی انجام شود. لذا هدف از این مطالعه اثرات روانشناختی تابلوهای ایمنی در انتقال پیام با توجه به ویژگی های طراحی تابلوها در یک صنعت پتروشیمی می باشد. مواد و روش ها: این مطالعه مقطعی- توصیفی بر روی ۱۰۰ نفر از شاغلین پتروشیمی ماهشهر انجام شد. جهت جمع آوری داده ها از یک پرسشنامه ۲ بخشی استفاده شد. بخش اول شامل اطلاعات دموگرافیک و بخش دوم ویژگی های طراحی تابلوها (آشنایی، عینیت، سادگی، معنا داری، و نزدیکی معنایی) بود. ضرایب همبستگی بین ویژگیهای تابلو ها و امتیازات داده شده توسط شرکت کنندگان با استفاده از آزمون همبستگی پیرسون تعیین شد. یافته ها: میانگین و انحراف استاندارد نمرات درک پیام تابلوها به ترتیب ۷۳/۶۰ و ۳۶/۴ بود. کمترین و بیشترین نمره ی ویژگی های شناختی تابلوها به ترتیب مربوط به ویژگی آشنایی و نزدیکی معنایی تابلوها با میانگین نمره ۱۵/۴۹ و ۷۸/۶۶ بود که تعیین گردید. عوامل سابقه کار، سن و سطح تحصیلات اثر معنی داری بر روی عملکرد حدس معنای تابلو نداشت (۰۵/۰p>). نتیجه گیری: نتایج این مطالعه نشان داد بین ویژگی های شناختی تابلوها و نمرات انتقال پیام ارتباط معنی داری وجود ندارد و انتقال پیام تابلوهای ایمنی تحت تاثیر عوامل دیگری بجز ویژگی های طراحی تابلوها می باشد . لذا به منظور ارتقائ سطح آگاهی افراد در خصوص آشنا شدن کارکنان با مفاهیم خاص تابلوها ، پیشنهاد می شود تابلوهای ایمنی بصورت ارگونومیکی طراحی شده و در خصوص درک مفاهیم تابلوها آموزش لازم و کافی داده شود.

---

مقدمه: در بسیاری از محیط‌های شغلی حساس و پیچیده، خطاهای انسانی از اهمیت بالایی برخوردار هستند. حوادث زیادی همه‌ساله در نقاط مختلف جهان شواهدی برای تائید خطای ناشی از عملکرد پردازش اطلاعات اپراتورها می‌باشد. هدف اصلی این مطالعه بررسی تقاضای نیروی انسانی اپراتورها براساس مدل پردازش اطلاعات انسانی و بارکاری، و تدوین یک مدل رگرسیونی برای آن بوده است.

مواد و روش‌ها: مطالعه حاضر یک پژوهش موردی می‌باشد. اطلاعات به‌صورت مصاحبه با کارکنان، مشاهده فرایند عملیات و ارائه پرسشنامه‌ای: بخش نخست مربوط به مدل پردازش اطلاعات انسانی و بخش دوم مربوط به بارکاری ذهنی NASA – TLX و یک قسمت ضمیمه نظرسنجی تقاضای نیروی انسانی جمع‌آوری شد و با استفاده از آزمون‌های آماری۱۶- SPSS تجزیه‌وتحلیل وظایف صورت گرفت.

یافته‌ها: بین بارکاری با مراحل مدل پردازش اطلاعات انسانی ازجمله ادراک (۶۵/۰r=، ۰۱/۰ P<)، پاسخ گفتاری (۴۵/۰  r=،۰۱/۰ P<) و پاسخ دستی (۱۵/۰r=  ،۰۵/۰ P<) همبستگی دیده شد. از عوامل مؤثر بر بارکاری، پاسخ گفتاری (۲۳۲/۰ =β ،۰۳۳/۰ P=) و ادراک (۵۷۶/۰= β ،۰۰۱/۰ P=) بود و از مهم‌ترین عوامل در پیش‌بینی تقاضای نیروی انسانی، ادراک (۵۱۴/۲ = β ،۰۰۸/۰ P= )، بارکاری (۵۷/۱  β =،۰۱۸/۰ P=) و پاسخ گفتاری ( ۴۲۸/۲, P=۰۱۰/۰  β=) بدست آمد.

بحث و نتیجه‌گیری: افزایش تمرکز و توجه و مهارت‌های ادراکی از طریق اقدامات روانی شامل کاهش بارکاری و استرس، و برگزاری دوره‌های آموزشی تخصصی جزء ضروریات کار قلمداد می‌شود.