مجله ارگونومی

---

مقدمه: اختلالات اسکلتی عضلانی (MSDs) علت اصلی آسیب ها و ناتوانایی های مرتبط با کار در کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه صنعتی هستند. مطالعاتی محدودی وجود دادند که به طور همزمان اثر تعاملی بین ویژگی‌های فردی، شغلی و محیط کار را بر MSDs بررسی کرده باشند. مواد و روش ها: در این مطالعه داده های گردآوری شده از پرسشنامه نوردیک و QEC به منظور بررسی رابطه میان میزان شیوع و شدت MSDs با ویژگی های فردی، کاری و محیط کار با استفاده از یک مدل رگرسیون لجستیک مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج: بیش از نیمی از شرکت کنندگان (۶/۶۱ درصد) اظهار داشتند که در شش ماه گذشته از شکل خاصی از ناراحتی‌های ناشی از MSDs رنج برده‌اند. نتایج نشان داد ریسک فاکتورهایی نظیر استرس در کار، نحوه خوابیدن، کم تحرکی و پوسچر نقش مهمی در شیوع و شدت MSDs داشته اند. بحث: با توجه به یافته های مطالعه، تأثیر یک ریسک فاکتور همواره در تعامل با سایر ریسک فاکتورها بوده و توسط مداخله-گرهای مختلفی تعدیل می‌گردد. برنامه‌های مداخله ای ارگونومی مشارکتی، مداخله ایستگاه کار، مداخله ارگو استرس و مداخله سبک زندگی به منظور کاهش شیوع و شدت MSDs پیشنهاد می شود.

---

مقدمه: وجود یک چارچوب مضمونی در حوزه ارگونومی و فاکتورهای انسانی به‌عنوان یک ضرورت تعیین شده است. اگرچه تحلیل محتوا ابزاری مفید در تحلیل روند و توزیع مقالات منتشر شده به شمار می‌رود، تحلیل محتوای مجلات ارگونومی به‌ندرت گزارش شده است. هدف از این مطالعه، تعیین روند محتوای مجله معتبر "Human Factors" از طریق تحلیل محتوای مقاله‌ای اخیر آن طی ده سال گذشته (۲۰۰۵ الی ۲۰۱۴) است.

مواد و روش­ ها: روش تحلیل محتوای مستقیم در این مطالعه بکار رفت. تعداد ۷۴۱ مقاله منتشر شده توسط دو تحلیل‌گر بر حسب کدهای مضمونی دسته‌بندی شد. برای تحلیل محتوا از یک چارچوب مفهومی استفاده گردید. نرم‌افزارهای EXCEL ۲۰۰۷ و SPSS ۱۹ جهت آماده‌سازی و توزیع مضمونی و تحلیل روند مضمون­های منتشر شده استفاده گردید.

یافته‌ها: از میان ۲۰ مضمون استخراج شده، شش مضمون اصلی "بیومکانیک، آنتروپومتری و فیزیولوژی کار"، "طراحی نمایشگرها و کنترل‌ها"، "سیستم‌های حمل و نقل سطحی"، "فرایند شناخت"، "فرایند توجه"، و "فرایندهای احساس، درک و روانی حرکتی" بیش از ۵۰% واریانس مقاله‌های منتشر شده را تبیین می‌کنند. مضمون برجسته (درصد≥۱۰) این مجله، مضمون "بیومکانیک، آنتروپومتری و فیزیولوژی کار" (حدود ۱۲%) است.

نتیجه‌گیری: چارچوب مضمونی و الگوی انتشار استخراج شده در این مطالعه می‌تواند در برنامه‌ریزی آموزشی و تحقیقاتی حوزه فاکتورهای انسانی و ارگونومی دانشگاه‌ها، مراکز تحقیقاتی و سازمان‌های مرتبط به کار رود.

---

مقدمه: شغل راهبری قطار درون شهری در طبقه مشاغل نوظهور و پیچده به شمار می‌آید. به دلیل وجود مطالعات اندک در این زمینه، عوامل مؤثر بر بار کار راهبران به خوبی مشخص نشده‌اند. در این مطالعه، عوامل مؤثر بر بار کار راهبران واکاوی می‌شود و راهکارهای کنترلی ارائه می‌گردد.

روش کار: در این مطالعه کیفی، داده‌ها با بررسی اسنادی، مصاحبه انفرادی و گروهی و بحث گروهی متمرکز گردآوری شدند. از ابزارهای تهیه شده توسط موسسه ارگونومی شغلی و موسسه طراحی ارگونومی به منظور گردآوری داده‌های میدانی استفاده شد. تحلیل محتوای مستقیم به منظور تجزیه و تحلیل داده‌ها به کار رفت.

یافته‌ها: در مجموع تعداد ۶۵ مضمون به عنوان عوامل مؤثر بر بار کار راهبران انتزاع گردید. مضمون‌های استخراج شده در قالب نمودار استخوان ماهی در ۸ طبقه دسته بندی و ترسیم شدند که عوامل مدیریت، نظارت و جو سازمانی؛ زیرساخت‌ها؛ طراحی شغل؛ سیر؛ و محیط به عنوان فاکتورهای دور و فشار زمانی، تبادل اطلاعات و ویژگی‌های فردی به عنوان فاکتورهای نزدیک تعیین شدند.

نتیجه گیری: برخی از فاکتورهای دور جزء ماهیت سیستم حمل و نقل شهری هستند که تنها راهکار پیشنهادی تعدیل از طریق برنامه‌های جبرانی است و برخی دیگر با برنامه ریزی طولانی مدت و اجرای مداخلات مؤثر قابل حل هستند. به هر حال در کوتاه مدت با تمرکز بر فاکتورهای نزدیک و در طولانی مدت با تمرکز بر فاکتورهای دور مدل استخوان ماهی استخراج شده در این مطالعه، می‌توان بار کار راهبران را تعدیل کرد.

---

---

زمینه و هدف: ماکروارگونومی نگرشی فنی-اجتماعی است که به طراحی سازمانی، سیستم کار و طراحی تعامل‌های انسان-ماشین، انسان-محیط و انسان-شغل می‌پردازد. بررسی‌ها نشان می‌دهد شرایط ماکروارگونومی محیط کار می‌تواند تأثیر نامطلوبی بر سلامتی کارکنان داشته باشد. در این میان، کارکنان بیمارستان‌ها با استرس شغلی فراوانی مواجه می‌شوند و شیوع اختلالات اسکلتی–عضلانی در آنها زیاد است؛ از این رو پژوهش حاضر با هدف بررسی ارتباط وضعیت ماکروارگونومی با شیوع اختلالات اسکلتی-عضلانی و پیامدهای استرس شغلی در بیمارستان‌های آموزشی-درمانی ارومیه انجام شد.
روش­ کار: این مطالعه از نوع مقطعی–توصیفی است که ۳۵۰ نفر از کارکنان پنج بیمارستان را به‌ صورت تصادفی انتخاب شدند و در این مطالعه شرکت کردند. برای جمع‌ آوری داده‌ها از سه پرسشنامه ماکروارگونومی، نوردیک و پیامدهای استرس شغلی استفاده شد. داده‌های به‌دست‌آمده با استفاده از آمار توصیفی و آزمون آماری کای دو تجزیه ‌و تحلیل شدند.
یافته‌ها: یافته‌های این مطالعه نشان ‌داد از ۳۵۰ شرکت‌کننده ۲۱۷ نفر (۶۲ درصد) زن  و ۱۶۸ نفر (۴۸ درصد) پرستار بودند. میانگین سنی آنها (۸/۱۳±) ۳۶/۶۳ و میانگین سابقه کاری‌ (۷/۶۵ ±) ۱۱/۵۳ سال بود. نتایج آزمون ANOVA نشان داد وضعیت ماکروارگونومی به‌طور معنی‌داری در بیمارستان‌ها متفاوت بود و بیمارستان ۱ وضعیت مطلوب‌تری داشت. بیشترین میزان علائم اختلالات اسکلتی-عضلانی در ناحیه گردن (۷۵/۷ درصد) و نشیمن و کمر (۷۳/۷ درصد) گزارش شد. میانگین نمره پیامدهای استرس شغلی شرکت‌کنندگان نیز پایین‌ تر از حد مطلوب بود. وضعیت ماکروارگونومی با اختلالات اسکلتی-عضلانی و پیامدهای استرس شغلی ارتباط معنی‌داری داشت.
نتیجه گیری: بر اساس یافته‌های مطالعه حاضر می‌توان نتیجه گرفت شرایط ماکروارگونومیکی محیط کار تأثیر فراوانی در بروز اختلالات اسکلتی-عضلانی و پیامدهای استرس شغلی دارد؛ بنابراین به‌منظور کاهش اختلالات اسکلتی-عضلانی و استرس شغلی باید برنامه‌های مداخله‌ای سازمانی و اجرای برنامه‌های آموزش ماکروارگونومی باهدف تغییر و بهبود شرایط محیط کار در بیمارستان‌ها صورت گرفت.

---

---